Prostatin benign, prekanseröz ve kanseröz lezyonları: tanınması, ayırt edilmesi ve bu lezyonlarda spesifik işaretleyicilerin kullanımı, çeşitli differansiyasyonların immün fenotipik olarak saptanması

Abstract

67 ÖZET Prostatik epitel temel olarak, sekretuar-lüminal, bazal ve endokrin- parakrin hücrelerden yapılıdır. Her biri farklı diferansiasyonu yansıtan ve çok çeşitli durumlarda ortaya çıkan bu hücreleri göstermek için günümüzde en sık kullanılan metodlardan birisi immünhistokimyasal yöntemlerdir. Bu çalışmada İnönü Üniversitesi Araştırma Hastahanesî Patoloji Ana Bilim Dalı Laboratuarına 1991-1996 seneleri arasında giren seçilmiş, Hematoksilen+Eozin boyalı kesitlerde 20'si malign, 20'si benign tanı almış toplam 40 adet prostat dokusuna ait parafin blok kesitleri incelendi. İncelenmeye alınan olguların %22.5'u (n=9) iğne biyopsisi ile elde edilmiş olup, geri kalan %47.5 (n=19) prostatektomi, %30 (n=12) transüretral rezeksiyon (TURP) kaynaklıdır. Standart immünhistokimyasal teknikler yardımı ile Yüksek molekül ağırlıklı bazal hücre spesifik anti-sitokeratin antikorlarının (HMW anti-sitokeratin) normal prostat dokusu ve benign prostatik lezyonlarda bazal hücreleri boyadığı, oysa ki kanserli olguların büyük bir kısmında (% 70, n=14) bu boya ile negatif immünreaktivitenin oluştuğu dikkati çekti. Bununla beraber bazı kanserli olgularda (% 30, n=6) HMW anti-sitokeratin pozitif boyanmanın ortaya çıktığı görüldü. Çalışma neticesinde ortaya çıkan sonuçlar eşliğinde HMW anti- sitokeratin kullanımı ile ortaya çıkan negatif immünreaktivitenin malign ve benign lezyonları ayırmada önemli olduğu, oysa ki pozitif boyanmanın her zaman benign lehine olmadığı düşünüldü. Prostat Spesifik Antijen (PSA) kullanımı ile benign ve malign prostatik lezyonların tümünün pozitif boyandığı izlendi. Hiperplastik glandlarda bu boya ile bazal hücrelerin boyanmadığı68 görüldü. Prekanseröz ve malign lezyonlarda düzensiz, bazı alanlarda yoğunlaşmış halde PSA immünreaktivitesinin bulunduğu saptandı. Chromogranin-A (Chr-A) immünreaktivitesi ile temsil edilen ve nöroendokrin diferansiasyonu yansıtan endokrin hücrelerin benign lezyonların %75'inde (n=15), kanserli olguların %50'sinde (n=10) mevcut olduğu izlendi. Tümörlü lezyonlarda, tümör dışı lezyonlara nazaran bu hücrelerin daha az oranlarlarda bulunmasının hücre büyümesini düzenleyen mekanizmanın bozulması ile ilişkili olduğu düşünüldü. Tümörlü ve tümör dışı olgulara ait örneklerde, her üç işaretleyici ile pozitif boyanan hücrelerin de mevcut olduğu saptandı. Böylesi bir özelliğin prostat epitel hücrelerinin çok yönelimli diferansiasyon gösteren plüripotent orijinini yansıttığı düşünüldü. Anahtar Kelimeler: Bazal hücre spesifik anti-sitokeratin antikor-Prostat Spesifik Antijen~Chromogranin-A--Adenokarsinoma-Çok yönelimli Differansiasyon- Prostat.

69 SUMMARY Prostatic epithelium basically consists of secretory-luminal, basal and endocrine-paracrine cells. Immunohistochemical procedures are frequently used for showing the cells reflecting different differentiations, in this study, 40 prostatic tissue specimens submitted to the Department of Pathology of İnönü University, Research Hospital between 1991 and 1 996 were examined. Half of the cases were diagnosed as cancer and the other half had various benign lesions. 22.5 % of cases (n=9) were needle biopsy material whereas, the remainder 47.5 % (n=19) were from prostatectomy and 30 % (n=12) were transurethral resection of the prostate (TURP) specimens. High molecular weight anti-cytokeratin antibodies (HMW anti-cytokeratin) stained basal cells both in all normal prostatic tissue and benign prostatic lesions, but in majority of cancer cases ( 70 %, n=14) negative immunoreactivity were seen. Nevertheless, in some of the cancer cases ( 30 %, n=6) basal cell anti- cytokeratin staining were shown. Negative immunoreactivity with molecular HMW anti-cytokeratin is important in distinguishing between malignant and benign lesions, whereas positive staining is not every time in favour of benign lesions. With the usage of Prostate Specific Antigen (PSA) it was seen that all of the malign and benign prostatic lesions stained positively. Basal cells in hyperplastic glands were not stained with this stain. Irregular, and in some areas, intense (PSA) immunoreactivity is present in precancerous and70 malignant lesions. Endocrine cells, which are represented with Chromogranin- A (Chr-A) immunoreactivity and reflecting neuroendocrine differentiation, are present in 75 % (n=15) of benign lesions and 50 % (n=10) of cancer cases. It was thought that the lesser number of these cells in tumoral lesions in comparison to the non-tumoral lesions is related with the disorder of mechanism that regulates the cell growth. Either in tumor or non-tumoral tissues, the prostatic epithelial cells showed the three markers, namely HMW anti-cytokeratin, PSA and Chr-A which may reflect the multidirectional differentiation of these cells from a pluripotent origin. Key Words: Basal cell spesific anti-cytokeratin antibody-Prostate Spesific Antigen-Chromogranin-A-Adenokarsinoma--Multidirectional differentiation- Prostate.