Helicobacter pylori ve antibiyotik direnci

Abstract

ÖZET HP infeksiyonu dünyada en sık görülen bakteriyel infeksiyonlardan biridir. Günümüzde HP infeksiyonunun üst gastrointestinal sistemde ortaya çıkan ve yüksek oranda morbidite, mortalite ve ekonomik maliyete neden olan birçok hastalığın etyopatogenezinde yer aldığı artık kanıtlanmıştır. Bu infeksiyonun ortadan kaldırılması ile kronik atrofik gastritte klinik ve histopatolojik iyileşme gözlenmekte, duodenal ve gastrik ülserde iyileşme süresi kısalmakta, nüks oram ve komplikasyonlar azalmaktadır. Non ülser dispepside semptomlar kaybolmakta, hatta MALT olgularında tam remisyon sağlanmaktadır. Bu nedenlerden dolayı, HP infeksiyonunun tedavi edilmesi önem kazanmaktadır. Ancak, gerek bakterinin özellikleri nedeniyle kendine sağladığı avantajlar ve gerekse midenin birçok antibiyotik için uygun olmayan ortamı tedaviyi güç hale getirmektedir. Bu nedenle HP tedavisini dikkatli bir şekilde, bakterinin ve antibiyotiklerin özelliklerim gözden geçirerek yapmak zorundayız. HP tedavisi için bugün elimizde kısıtlı sayıda antibiyotiğe sahibiz ve bunları da daha hassas bir şekilde kullanmalı ve gelişigüzel tedavi vermek yerine daha muhafazakar davranarak etkinliklerini korumalıyız. Günümüzde HP tedavisinde en fazla çekimlen ve en önemli konu tedavide kullanılan antibiyotiklere gittikçe artan oranlarda direnç gelişmesi ve sonuçtaki tedavi başarısızlığıdır. Henüz birkaç yıl öncesine kadar HP tedavisinde oldukça etkili görülen ilaçların birçoğu, bugün önemli oranda direnç gelişimi ve eradikasyonda başarısızlıkla karşı karşıyadır. Bizim, metronidazol, klaritromisin, tetrasiklin, amoksisilin, siprofloksasin ile yaptığımız çalışmamızda, metronidazole % 49, klaritromisine % 9.8, tetrasikline % 3.9, siprofioksasine % 5.9 oranlarında direnç saptarken; amoksisiline hastaların hiçbirinde direnç saptanmamıştır. Bulduğumuz yüksek orandaki metronidazol direnci Türkiye'de az sayıda yapılmış olan kültür antibiyogram çalışma sonuçlan ile uyum göstermektedir. Günümüzde HP tedavisinde kullanılan ilaçların birçoğu tek basma uygulandığında bakteriyi geçici olarak baskılamakta ve uzun süreli etki 47sağlayamamaktadır. Ayrıca antibiyotiklerin tek başına kullanımlarında daha fazla ve daha hızlı direnç gelişmektedir. Bu nedenlerden dolayı, HP tedavisinde mümkün olabildiğince antibiyotikleri üçlü veya dörtlü kombinasyonlar halinde kullanmak daha uygun görünmektedir. HP tedavisinde sık kullanılan ve en fazla direnç gözlenen metronidazolün ya kültür antibiyogram sonuçlarına göre veya üçlü, dörtlü kombinasyonlar içinde uzun süreli (en az 14 günlük) kullanılmasının uygun olabileceği belirtilmektedir. Bu tip tedavilerle, invitro olarak belirlenen direncin üstesinden gelinebileceği gösterilmiştir. Klaritromisin için çalışmamızda bulduğumuz direnç oram yüksek görünmekle beraber, bu değer literatürle uyum göstermektedir ve gerek dünyada ve gerekse Türkiye'de klinik kullanımının giderek artmasından dolayı ileride gelişebilecek daha yüksek direnç oranlarının habercisi olabilir. 48