Kayısı kükürtlemede çalışan işçilerde kükürt dioksit gazının, nazal mukosiliyer aktivite üzerindeki etkisinin sakkarin testi ile araştırılması

Abstract

VII. ÖZET Kükürt dioksit, kayısıların korunmasında ve uzun süreli olarak saklanmasında yaygın olarak kullanılan ve aynı zamanda çevre kirliliğine neden olan bir gazdır. Bu gaza, kayısı kükürtlemesi sırasında işçiler, yüksek konsantrasyonda maruz kalmaktadır. Çalışmanın amacı, kükürt dioksit gazının sağlıklı işçilerin mukosiliyer aktiviteleri üzerindeki etkilerini araştırmaktır. Bu amaçla 10 değişik bahçede ve 48 erkek işçi üzerinde çalışma yapıldı. İşçilerin hepsi sağlıklı olup, yalnız 10 olguda septum deviasyonu saptandı. İşçilerin yaşlan 14-65(28.2±14.1) arasında değişiyordu. Çalışmaya tabi tutulan bahçelerin kükürt dioksit konsantrasyonları birbirlerinden farklı idi. Kükürtleme öncesi ve soması işçilerin mukosiliyer transport zamanlan sakkarin testi ile ölçüldü. Kükürt dioksit gazının transport süresinde uzamaya neden olduğu anlaşıldı. Özellikle 10 yıldan daha fazla süre ile kükürtleme işinde çalışanlarda ve sigara içen işçilerde MTZ daha uzun olarak ölçüldü. Kükürtleme sırasında ve sonrasında olgulann mukozal semptomlarında (burun akıntısı, burun kaşıntısı, gözde batma, boğazda gıcık ve öksürük) artış kaydedildi (p<0.05). Bu semptomların çoğu 2 saat içinde azaldı veya kayboldu. Kükürt konsantrasyonu yüksek ölçülen bahçelerde çalışan işçilerin mukozal semptomlan daha şiddetli olup ve kükürtleme sonrası transport süreleri daha uzun olarak kaydedildi (p<0.05). Sonuç olarak kükürt dioksit gazının akut etkileri neticesinde mukozalarda iritasyona neden olduğu, mukosiliyer aktiviteyi azaltarak MTZ'nin uzamasına yol açtığı ve uzun yıllar kükürt dioksit gazına maruz kalanlarda, transport süresinin daha uzun olduğu tespit edildi. Bu da kükürtün kronik etkisi sonucunda siliyalarm sayısmda azalmaya ve kalitesinde bozulmaya neden olması ile açıklanmaktadır. -53-