İntravenöz ve epidural hasta kontrollü analjezi ile intratekal analjezide morfinin kullanımı

Abstract

7. ÖZET Postoperatif ağrı; cerrahi travma ile başlayan, doku iyileşmesi ile giderek azalan akut bir ağrıdır. Tedavisi de üzerinde önemle durulması gereken, görev ve sorumluluktan çok insani bir vazifedir. Bu çalışmanın amacı histerektomi operasyonu sonrası postoperatif analjezi amacı iie İV HKA, ED HKA ve İT tek doz morfin kullanımının analjezik etkinlik ve yan etkilerini karşılaştırmaktır. Yaşları 30-65 arasında olan ASA l-ll grubundan 45 olgu çalışmaya alındı. Olgular rasgele üç eşit gruba ayrıldı. Operasyondan bir gün önce kadınlara uygulanacak yöntem hakkında bilgi verildi ve farmakolojik premedikasyon uygulanmadı. Operasyondan önce Grup ED'de epidural kateter uygun şekilde yerleştirildi. Bütün olgulara aynı genel anestezi yöntemi uygulandı. İT grubuna uyandırılmadan hemen önce intrateksl morfin uygulanırken diğer gruplara ayılma odasına alındıktan hemen sonra uygulama başlatıldı. Grup İV = intravenöz yolla HKA cihazı ile 5 mg yükleme dozu, 0.3 mg/saat bazal infüzyon, 1 mg bolus doz ve 15 dakika kapalı kalma süresi olacak şekilde planlandı. Grup ED = epidural yolla HKA cihazı ile 2 mg yükleme dozu, 0.2 mg/saat bazal infüzyon, 0.5 mg bolus doz ve 30 dakika kapalı kalma süresi planlandı. Grup İT = intratekal olarak 10 mcg/kg morfin planlandı. 45Bütün olgularda postoperatif başlangıç, 1, 2, 4, 8, 12, 16, 20 ve 24. saatlerde ortalama arter basıncı, kalp atım hızı, solunum sayısı, VAS skoru, sedasyon skoru kaydedildi. Toplam morfin miktarı ve yan etkiler 24 saatin sonunda tespit edildi. Çalışmamızda gruplar arasında yaş, boy ve ağırlık bakımından istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu. Toplam morfin tüketimi Grup ED için 14.43±4.28 mg, Grup İV için 34.01 ±10.90 mg, Grup İT için 0.66 mg olarak bulundu. Bu fark istatistiksel olarak ileri derecede anlamlı idi (p<0.01). VAS skorları İT grupta 0, 1,2, 4, 8. saatlerde daha düşük bulundu (p<0.01). Sedasyon skorları ED grupta 1, 2, 4 ve 8. saatlerde daha düşüktü (p<0.05). Kalp atım hızı, ortalama arter basıncı ve solunum sayısı bakımından gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu (p>0.05). HKA yöntemi kullanılan ED ve İV grupları arasında; toplam istek sayısı ED grubunda 56.73±22.03 iken İV grubunda 38.60±18.85 olarak tespit edildi (p<0.05). Cihazın isteğe cevap verme sayısı ED grubunda 15.00±8.63 iken İV grubunda 23.13±10.45 olarak tespit edildi (p<0.05). Yan etkiler açısından gruplar karşılaştırıldığında sadece kaşıntı İV grupta anlardı olarak daha düşüktü (p<0.01). Diğer yan etkiler açısından gruplar arasında anlamn bir fark bulunamadı (p<0.05). Sonuç olarak her üç grup da postoperatif ağrı tedavisinde etkindir. Yan etkiler ED ve İT yol için dezavantaj teşkil eder. HKA yöntemi kullandığımız İV ve ED yol için maliyet, özel ekipman ve bilgi gerekliliği dezavantaj olarak görülebilir. 46

8. SUMMARY Postoperative pain is an acute pain that begins with surgical trauma and gradually decreases with tissue healing. Postoperative pain manangement is not only an issue to be stressed but also a paint of humanistic duty rather than a routine responsibility. The aim of this study is to compare IV PCA, ED PCA by using morphine and single dose of morphine intrathecals for analgesic efficacy and side effects after histerectomy operations. Forty-five cases (ASA l-ll) were scheduled in this study whose ages varied between 30-65. Cases were informed about procedure the night before and none of them was given pharmacological premedication. Epidural catheters were inserted in the group ED before operations. Standard general anesthesia procedure was performed. Morphine was administered intrathecals in the group IT just before emergence from anaesthesia. However, in the other groups procedure was begun just after the cases arrived out the recovery room. Cases in the group IV were received IV PCA as loading dose 5 mg, basal infusion dose 0.3 mg/h, bolus dose 1 mg and lockout time.» 4715 minutes. Cases in the group ED received ED PCA as loading dose 2 mg, basal infusion dose 0.2 mg/h, bolus dose 0.5 mg and lockout time 30 minutes. Group IT were received 10 mcg/kg morphine intrathecal ly. The mean arterial pressure, heart rate, respiratory rate, VAS scores and sedation scores were recorded at the end of the operations and at 1st' 2nd, 4th, 8th, 12th, 16th, 20th, 24th hour after operations. Amount of the total morphine and side effects were recorded at the end of 24 hour after operations. In our study there was no significant difference between three groups by average age, height and weight. During 24 hours morphine consumption was 14.43±4.28 mg for the ED group, 34.01 ±10.90 mg for the IV group and 0.66 mg for the IT group, which was statistically significant (p<0.01). VAS scores at 0, 1st, 2nd, 4,h, 8th hour after operation in the IT group were found lower than the other groups (p<0.01). Sedation scores at 1st, 2nd, 4th and 8th hour in the ED group was lower than the other groups (p<0.05). There was no significant statistical difference between three groups in terms of heart rate, mean arterial pressure and respiratory rate (p>0.05). Between ED PCA and IV PCA, demand number was 56+22.03 for the ED group and 23.13+10.45 for the IV group (p<0.05). Comparing the side effects, only pruritis was lower in the IV group (p<0.01). There was no significant statistical difference for other side effects (p>0.05). In conclusion, all of the three groups were effective in the postoperative pain management. Disadvantages of ED and IT procedures were their side effects. Disadvantages of IV PCA and ED PCA procedures were cost of the procedure and requirement for special equipments and trained personal. 43