6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu çerçevesinde genel işlem koşulları

Abstract

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun kabulü ile birlikte Türk mevzuatında bulunmayan ancak uygulamada sıkça rastlanan ve önemli bir sorun teşkil eden genel işlem koşullarına ilişkin düzenlemeye kavuşulmuştur. Tezde genel işlem koşulları, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu çerçevesinde tanımı, unsurları, denetim yolları üzerinden anlatılmış, yabancı mevzuat ve genel olarak uygulamalardan örneklerle incelenmiştir.Tezin giriş kısmında konu takdim edilerek sınırlandırılmış, 5 bölümden oluşan tez roma rakamları ile ayrılmıştır. Birinci bölümde sözleşme ve sözleşme özgürlüğü kavramı üzerinde durulmuş, bireysel sözleşmenin genel işlem koşuluna dönüşmesi tarihsel süreç dikkate alınarak anlatılmıştır. İkinci bölümde ise genel işlem koşullarına ilişkin düzenlemeler yabancı mevzuat, Türk mevzuatında genel işlem koşulunun denetimi için kullanılmış olan hükümler olmak üzere TBK öncesi ve sonrası dönem şeklinde işlenmiştir. Üçüncü bölümde genel işlem koşullarının kapsamı, tanımı, hukuki mahiyeti, unsurları, genel işlem koşuluna ilişkin düzenlemenin uygulama alanı ve zamanı ile genel işlem koşulu ile bağlantılı kavramlar üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde genel işlem koşullarının denetimi, idari-yargısal denetim ile yürürlük-yorum-içerik denetimi başlıkları altında incelenmiştir. Beşinci bölümde ise genel işlem koşulları hukukun çeşitli alanlarından örneklerle incelenmiş, çeşitli hukuk dallarında, kanunlarda, sözleşmelerde, Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlara İlişkin Avrupa Birliği Yönergesi ve Alman hukukunda olmak üzere görünümleri irdelenmiştir. Sonuç bölümünde ise tez çalışmasında ulaşılan kanaat ve sonuçlara yer verilerek genel bir özet sunulmuştur.

A legal regulation on standardized terms of contract has been established with the entry of Turkish Code of Obligations No. 6098 into force. Content of this thesis includes definiton and explanation of standardized terms of contract, its elements, the way they are audited within the framework of Turkish Code of Obligations no. 6098., general practices in Turkish Law and some foreign law examples. This thesis is organized as follows: Intoduction includes the definition of standardized terms of contract and a summary of the study. The first section focuses on the concepts of contract and freedom of contract and explains the historical process of personal (individual) contract's transformation to standardized terms of contract. In the second section regulations related to standardized terms of contracts, foreign laws, provisions used for auditing of standardized terms of contract in Turkish Law before and after Turkish Code of Obligations are presented. The following section discourses the extent, definition, legal nature, elements, and field of execution of the standardized terms of contract. The section after that examines auditing of standardized terms of contracts in terms of administrative – legal auditing and validity – interpretation – content auditing. The subsequent section examines standardized terms of contract exemplyfing their use in different areas of law, and also considers European Union Directives and German Law in terms of unfair terms in consumer contracts. And concluding remarks and opinions are presented in the final section.