Sentetik lif eğirmede anti statik yağ kullanımının araştırılması ve iplik kalite parametrelerinin optimizasyonu

Abstract

Bu çalışmada polyester (PES) ve viskon (VİS) elyaftan üç farklı harman; %100PES, %67PES/%33VİS ve %50PES/%50VİS hazırlanıp ring eğirme sistemiyle Ne28 ve Ne40 iplik numuneleri üretilmiştir. Hazırlanan harmanlara işlenmeden önce bir spin finish çeşidinden dört farklı miktar uygulanmıştır. Statik elektriklenme (yük miktarı) BS 7506-2 standarda göre tarak prosesinde ölçülmüştür. Sonuçlar istatistiksel olarak ? =0,05 anlamlık seviyesinde SPSS 15 paket programıyla değerlendirilmiştir. Harman tipi, uygulanan spin finish miktarı ve bu iki faktörün etkileşiminin yük miktarına etkisi istatistiksel olarak çok ileri düzeyde anlamlı olduğu saptanmıştır. Yük miktarı ile spin finish miktarı ve deneylerin yapıldığı işletmedeki hava koşulları; ortam sıcaklığı ve ortam bağıl nemi arasındaki ilişki matematiksel olarak ifade edilmiştir. Spin finish miktarının iplik kalite parametrelerine etkisi de incelenmiş ve her harman için en iyi iplik kalite parametrelerini sağlayacak optimum spin finish miktarı tespit edilmiştir. Spin finish miktarının iplik kopma mukavemetine ve iplikteki kalın yerlere etkisi anlamlı çıkarken iplikteki neps sayısına etkisinin istatistiksel olarak çok anlamlı olduğu saptanmıştır. Ancak diğer kalite parametrelerine etkisi anlamlı bulunmamıştır. Ayrıca üretilen iplik üzerinde bulunan yağ kalıntı miktarı Soxhlet yöntemiyle tayin edilmiştir. Burada da uygulanan spin finish miktarının yağ kalıntı miktarına etkisinin istatistiksel olarak çok anlamlı olduğu saptanmıştır. Harmanda viskon oranı arttıkça yağ kalıntı miktarı artmıştır böylece 50%PES/50%VİS harmanının diğer iki harmana göre daha fazla kirlenebileceği sonuca elde edilmiştir.

In this study, three different blends; 100%PES, 67%PES/33%VIS and 50%PES/50%VIS were prepared from polyester and viscose fibers then Ne28 and Ne40 yarn samples were produced by ring spinning system. Before processing the fiber blends they were given four different amounts of one type of spin finish material. The static electricity (charge amount) was measured at carding process according to BS7506-2. The results were evaluated statistically at a significance level of ? =0,05 by using the SPSS15 software program. Statistically, the effect of blend type, the spin finish amount applied and these two factors interaction on charge amount were found highly significant. On the other hand the relation between charge amount and the three factors; spin finish amount, the temperature and relative humidity of the spinning mill where the experiments were performed was expressed mathematically. Furthermore the effect of spin finish amount on yarn quality parameters was also investigated and for every blend the optimum spin finish amount led to the best yarn quality parameters was determined. Statistically, the effect of spin finish amount on yarn tenacity and thick places in yarn was found significant and its effect on yarn neps was highly significant while no significant effect on the other quality parameters. Moreover the oily residues amount found on the produced yarns was determined by Soxhlet method. Statistically, the effect of spin finish amount applied on oily residues was highly significant. By increasing the viscose ratio in blend the oily residues amount was increased so it was concluded that 50%PES/50%VIS can be contaminated more than the two other blends.