Ebû İshâk İbrâhîm B. El-Mansûr B. Halefi`l-Müzekkir en-Nisâbûrî`nin Kısasü`l-Enbiyâ tercümesi: Fiiller-metin-sözlük

Abstract

Eski Anadolu Türkçesi eserlerinden biri olan Kısasü'l-Enbiyâ, Türk dilinin gücünü ve zenginliğini gösteren bir eserdir. Kısasü'l-Enbiyâ, azami eserler olması sebebiyle İslam ve Hristiyan kültürlerine katkı sunacak bir eserdir.Kısasü'l-Enbiyâ eseri sahip olduğu dil ve edebî özellikleriyle Türk Dili ve Edebiyatı araştırmaları içinde önemli bir yer tutacağına inanılmaktadır. Bugün hâlen Eski Anadolu Türkçesi dönemi ile ilgili ciddi gramer çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmaların yapabilmesi için dönem eserlerinin her yönüyle işlenip ortaya konulması gerekmektedir. Bu tez, bu gayeye yönelik olarak yapılmıştır.Tez Giriş, Fiiller Bölümü, Metin Bölümü, Sözlük Bölümü, Sonuç ve Kaynakça olarak hazırlanmıştır. Giriş Bölümünde, Türkiye Kütüphanelerinde bulunan ve Türk Edebiyatında tanınmış Nâsırü'd-dîn b. Burhânü'd-dîn Rabgûzî'nin Kısasü'l-Enbiyâ tercümesi, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm es-Saʿlebî en-Nisâbûrî eş-Şâfiʿî'nin Kitâbu ʿArâisü'l-Mecâlis fī Kısasi'l-Enbiyâ tercümeleri ve Muḥammed b. ʿAbdi'llâh el-Kisâʿî'nin Kitâbu Bed'i'd-dünyâ ve Kısasü'l-Enbiyâ tercümelerin üzerine durulmuştur.Ebû İshâk İbrâhîm b. el-Manṣûr b. Ḫalefi'l-Müzekkir en-Nisâbûrî'nin hayatı ve eserleri tanıtılmıştır. Ebû İsḥâk İbrâhîm b. El-Mansûr b. Halefi'l-Müzekkir En-Nisâbûrî'nin Süleymaniye ve Nurosmaniye Kütüphanelerinde bulunan Kısasü'l-Enbiyâ tercümeleri üzerine durulmuştur. Son olarak da Kastamonu İl Halk Kütüphanesinde bulunan Kısasü'l-Enbiyâ tercümesi tanıtılmıştır.Fiiller Bölümünde, fiillerin yapıları, kullanışları, görevleri ve kılınış bakımından incelenmiştir. Metin Bölümünde, Kastamonu İl Halk Kütüphanesinde bulunan ve 2827 numarada kayıtlı olan Kısasü'l-Enbiyâ tercümesi yazmanın transkripsiyonu yapılmıştır. Sözlükler Bölümünde eserin Sözlüğü ve Özel Adlar Sözlüğü hazırlanmıştır. Sonuç kısmında da genel olarak eserin değerlendirilmesi yapılmıştır. Kaynakçada bu çalışmada yararlanılan kaynaklar ile dipnotta gösterilen eserler verilmiştir.

Qisasu'l-Anbiya, one of the works of Old Anatolian Turkish, shows the strength and richness of the Turkish language. It is a work that will contribute to the Islamic and Christian cultures in terms of being a greatest work on the prophets' parables.Qisasu'l-Anbiya work which is believed to occupy an important place in Turkish Language and Literature researches with its language and literary features. Today, serious grammar studies are still carried out on the Old Anatolian Turkish period. In order for these studies to be carried out, every aspect of the works of the period must be discussed and revealed. This thesis is made for this purpose.The thesis is prepared as Introduction, Verbs Chapter, Text Chapter, Dictionaries Chapter, Conclusion and Bibliography. The translation of Qisasu'l-Anbiya by Nasıru'd-din b. Burhanu'd-din Rabguzi and the translation of Kitabu Araisu'l-Mecalis fī Qisasi'l-Anbiya Ebu İshak Ahmed b. Muhammed b. İbrahim es-Saʿlebi en-Nisaburi eş-Şafii, and translation copies of Kitabu Bed'i'd-dunya and Qisasu'l-Enbiya by Muhammed b. Abdillah el-Kisai were introduced in the Introduction Chapter.The life and works of Ebu İshak İbrahim b. el-Mansur b. Halefi'l-Müzekkir en-Nisaburi were emphasized. Qisasu'l-Anbiya translations by Ebu İshak İbrahim b. al-Mansur b. Halefi'l-Müzekkir En-Nisaburi in Süleymaniye and Nurosmaniye Libraries were introduced. Finally, the translation of Qisasu'l-Anbiya in Kastamonu Public Library was emphasized.The structures, uses, tasks and manner of actions of verbs were examined in the Verbs Chapter. Transcription of Qisasü'l-Anbiya translation manuscript, which is registered under 2827 number and in Kastamonu Public Library, was transcribed in the Text Chapter. The Grammatical Dictionary and the Proper Nouns Dictionary are prepared in the Dictionaries Chapter. The general evaluation of the work was made in the Conclusion Chapter. References used in this study and works shown in footnote were given in Bibliography.