Göğüs travmasında mortaliteyi belirleyen faktörler ve mortalitenin belirlenmesinde injury severity score (ISS)ve new injury severity score (NISS) sistemlerinin yeterliliğinin karşılaştırılması

Abstract

7- ÖZET GÖĞÜS TRAVMASINDA MORTALİTEYİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER VE MORTALİTENİN BELİRLENMESİNDE INJURY SEVERITY SCORE (ISS) VE NEW INJURI SEVERITY SCORE (NISS) SİSTEMLERİNİN YETERLİLİĞİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Giriş ve Amaç; Bu çalışmada kliniğimize başvuran toraks travmalı hastalara uyguladığımız tedavi yaklaşımı değerlendirildi. Mortaliteyi etkileyen faktörler ve travmanın şiddetinin ve sonuçların belirlenmesinde Injuity Severity Score (ISS) ve New Injuity Severity Score (NISS) sistemlerinin yeterliliğini karşılaştırarak toraks travmalarında kullanılabilecek bir skorlama sisteminin belirlenmesini amaçladı. Gereç ve yöntem; 1998 ile 2003 yılları arasında kliniğimizde tedavi gören 239 toraks travmalı hasta retrospektif olarak üç grupta incelendi. Kot fraktürü bulunmayan kunt travmalı hastalar Grup I (n=42), kot fraktürü ile birlikte olan kunt travmalı hastalar Grup II (n=118), penetran yaralanmaya bağlı gelişen yaralanmalar Grup III (n=79) olarak sınıflandırıldı. Üç grubunda ISS ve NISS değerleri ve yaşın mortalite ile olan ilişkisi analiz edildi. İstatistiksel değerlendirmelerde x2 testi ve ROC analizi kullanıldı. P değerinin 0,05'den küçük olması istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. Bulgular; Olguların %66,9'u (n=160) kunt travma, 33,1'i (n=79) penetran travma nedeniyle kliniğimize başvurdu. Kunt travmalıların % 55'i (n=88) araç içi, %23,1'i (n=37) araç dışı kazası nedeniyle ve %21,9'u (n=35) düşme nedeniyle takip altına 72alındı. Penetran yaralanma sonrası hemo/pnömotoraks saptanan hastaların %88,7'sine (n=57) göğüs tüpü takılırken, kunt travma sonrası hemo/pnömotoraks gelişen hastaların % 86' sına (n=80) tüp torakostomi uygulandı. Travmalı hastaların %8.9'u (n=14) hemo/pnömotoraks nedeniyle operasyona alındı. Penetre yaralanma sonrası hemo/pnömotoraks gelişen hastaların %20 'si (n=13), kunt travma sonrası hemo/pnömotoraks gelişmiş hastaların %1.1'i (n=1) öpere edildi. Gruplar arasında kliniğimizce yapılan operasyon oranının Grup II ve III arasında ve Grup I ve III arasında istatistiksel olarak anlamlı şekilde yüksek olduğu görüldü (p<0,05). Kunt toraks travmalı hastaların % 5'i (n=8), penetran yaralanmakların % 3,8' i (n=3) mortalite ile sonuçlandı. Mortalite ile seyreden penetran travmalarda en küçük ISS puanı 16 iken en yüksek ISS puanı 26 ve en küçük NISS puanı 22 iken en yüksek NISS puanı 35 idi. Kunt travmada ise en küçük ISS puanı 9 iken en yüksek ISS puanı 45 ve en küçük NISS puanı 34 iken en yüksek NISS puanı 57 idi Sonuç; Çalışmamızda gruplar arasında mortalite açısından istatistiksel bir farklılık bulunmadı. Travmanın kompleksliği ve birden fazla sistemi içermesi mortalite riskini arttıran önemli bir faktördür. Göğüs travmalarında mortalite riski 45 yaş üzerinde, ISS'nin veya NISS'nin 16'nın üzerinde olduğu durumlarda artmaktadır. Kliniğimizde yapılan ve elde edilen veriler göz önünde bulundurularak yapılan analizde NISS'nin ISS'e göre daha güvenilir olduğu saptandı. Anahtar kelime: Toraks travması, ISS ve NISS, mortalite 73

8- SUMMARY THE FACTORS THAT DETERMİNE THE MORTALITY IN CHEST TRAUMA, AND IN DETERMINATION OF MORTALITY, COMPARISION OF SUFFICIENCY OF INJURY SEVERITY SCORE (ISS) AND NEW INJURY SEVERITY SCORE (NISS) Objective: In this study the therapotic approach to the thorax injuried patients were evaluated. The sufficiency of ISS, NISS in the factors effecting the mortality and severity and the result of trauma were coralated and for these patients a scor system was determined. Material and method: Two hundred thirty nine patients with thorax trauma hospitalized in between 1998-2003 in our instution given medical therapy were divided in three groups retrospectively. They were classified as group I (n=42) patients with blunt trauma but without rib fracture, group II (n=118) patient with blunt trauma and rib fracture, group III (n=79) patients with penetrating injury. In these three groups the relation between the mortality and ISS, NISS and age were analyzed. Statistics evaluation in which used ROC and x2 test significantly accepted p<0.05. Results: For this patients it's found that 66.9 % (n=166) hospitalized for blunt thorax trauma, 33.1 % (n=79) penetrating trauma. And also 55 % (n=88) of blunt trauma group was in vehicle unit, 23.1 % (n=37) of them out of the vehicle and 21.9 % (n=35) of them observed for fall down. After the penetrating injury tube thoracostomy was applied to 88.7 % (n=57) of patients with hemo/pneumothorax. 74After blunt trauma tube thoracostomy was applied to 86 % (n=80) patients with hemo/pneumothorax, 8.9% (n=14) of them operated. After penetrating injury 20 % (n=13) of patients with hemo/pneumothorax and after blunt trauma 1.1 % (n=1) of patients with hemo/pneumothorax operated. The ratio of operations applicated in our clinic between Group ll-lll and Group l-lll found significantly longer (p<0.05). 5 % (n=8) of blunt trauma and 3.8 % (n=3) penetrating trauma resulted in mortality. The patients died in penetrating trauma group ISS points were maximum 26, minimum 16 and NISS point s were maximum 35, minimum 22. Although in blunt trauma group ISS point were maximum 45, minimum 9, NISS point were maximum 57, minimum 34. Conclusions: In this study there was no statistically difference between groups according to mortality. The complexity of trauma and relation with more than one systems were important risk factors for mortality. The mortality risk in chest trauma increase in patients over 45 years-old and had ISS or NISS more than 16. According to our results we found that NISS is more reliable than ISS. Key words: Thoracic trauma, ISS and NISS, mortality 75