Bazı Türk linyitlerinden aktif karbon hazırlanabilirliğinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi BAZI TÜRK LİNYİTLERİNDEN AKTİF KARBON HAZIRLANABİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ Çiğdem Sancı İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı 92 + ix Sayfa 2001 Danışman: Yrd. Doç. Dr. Yunus Önal Bu çalışmada iki ayrı Türk linyitinden ( Gölbaşı-ADI YAMAN, Kangal- SİVAS ) kimyasal aktivasyon yöntemi ile aktif karbon `lazıt I anması amaçlanmıştır. Aktif karbonlar katı bir karbon kütlesi olup, geniş gözenekliliği nedeni ile endüstriye) saflaştırma işlemlerinde ve kimyasalların geri kazanımında yaygın olarak kullanılmaktadır. Aktif karbonlar kömür, petrol, turba, odun ve diğer biokütlesel kaynaklar gibi karbon içerikli her tür maddeden üretilebilirler. Kolay bulunabilirliği ve ucuzluğu nedeni ile kömür en çok kullanılan maddedir. Temelde, aktif karbon üretimi iki yöntemle gerçekleştirilebilir: Fiziksel(termal ) ve kimyasal aktivasyon. Fiziksel aktivasyon yönteminde hammadde önce karbonize edilir ve daha sonra CO2 ya da su buharı atmosferinde aktivasyona tabi tutulur. Kimyasal aktivasyon yönteminde ise hammadde bir kimyasal madde ( ZnCl2, KOH ve H3P04 gibi ) ile kısmen düşük bir sıcaklıkta ( 400 - 700` C ) karbonize edilir. Bu çalışmada, orijinal, demineralize edilmiş, benzen ve THF ile ön işlem görmüş linyit numunelerinden aktif karbonlar hazırlanmıştır. Aktif karbon hazırlama işleminde linyit numuneleri ZnCİ2 ile impregne edildikten sonra azot atmosferinde ve 500°C sıcaklıkta 1 saat süre ile aktive edilmiştir. Elde edilen sonuçlar demineralize numunelerden elde edilen karbonların yüzey alanlarının ZnCb/linyit oranına bağlı olarak değiştiğini göstermiştir. ANAHTAR KELİMELER: Aktif karbon, Linyit, Kimyasal aktivasyon, ZnC12

ABSTRACT MSc. Thesis INVESTIGATION OF ACTIVATED CARBON PREPARATION POSSİBÎLİTÎES FROM TURKISH LİGNİTES Çiğdem Sancı İnönü University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Chemistry Engineering 92 + ix Pages 2001 Supervisor: Asst. Prof. Dr. Yunus Ona I The purpose of this study is to prepare activated carbons from two different Turkish lignites ( Gölbaşı- ADIYAMAN, Kangal- SİVAS ) by chemical activation. Activated carbons, with their, high porosity, are extensively used in industrial purification and chemical recovery operations. Most types of industrial activated carbons are produced from naturally occuring carbonaceous materials like coal, petroleum, peat, wood and other biomass. Coals of all ranks are important precursors for the manufacture of activated carbons. Because of its availability and cheapness, coal is the most commonly used precursor for activated carbon production. In this study, lignites were chosen as a precursor of activated carbon. Basically, there are two different processes for the preparation of activated carbon: Physical and chemical activation. Chemical activation consist of carbonization at a relatively low temperature ( e.g. 400-700°C ) in the presence of a dehyrating agent ( e.g. ZnCU, KOH and H3PO4 ) In this study activated carbons were prepared from raw( original), demineralized and pretreated lignites. Demineralized samples were prepared by using HC1-HF. The pretreatment process was performed by using benzene and THF( Tetrahydrofiiran). The preparation process consisted of ZnCU impregnation followed by carbonization in nitrogen at 500°C for 1 hour. The results reveal that the surface area resulting carbons change with the chemical ratio ZnCyiignite. KEY WORD: Activated carbon, Chemical activation, Lignite, Z11CI2 IT