Parsiyel hepatektomi yapılan ratlarda calcinorin inhibitorleri ve antiprolifratif ilaçların karaciğer patolojisi ve hücre proliferasyonuna etkileri

Abstract

7. ÖZET Solid organ transplantasyonu sonrası uygulanan medikal tedavinin temelini immunsupressif ajanlar oluşturur. Bu çalışmada parsial hepatektomi(PH) yapılan ratlarda uygulanan farklı immunsupressif ajanların karaciğer patolojisi ve rejenerasyona olan etkileri araştırıldı. Beş ayrı gruptan oluşan 250-300 gr ağırlığında 45 rata %70 PH prosedürü uygulandı. Kalsinorin inhibitörleri olan FK506 ve siklosporin A (SA) grup A ve B'ye (n=10) subkutanoz yolla uygulandı. Antiproliferatif ajanlar olan Mycophenolate Mofetil(MMF) ve Sirolimus grup C ve D'ye (n=10) nazogastrik sonda ile uygulandı. Kontrol grupta 5 rat kullanıldı. Deney sonunda bütün ratlar sakrifıye edilerek karaciğer parankimi ve hepatektomi yüzeyinden patolojik değerlendirme için örnekler alındı. îmmunohistokimyasal olarak sitokeratin El antikoru kullanılarak bilier hücre fenotipi, Ki-67 uygulanarak hücre proliferasyonu belirlendi. Parankimde Ki-67 indeksi kontrol grubu ile karşılaştırıldığında SA ve FK506 gruplarında proliferasyonun arttığı, sirolimus ve MMF gruplarında azaldığı saptandı (p<0.01). SA grubunda en yüksek, MMF grubunda en düşük Ki-67 indeksi saptandı. Hepatektomi yüzeyinde SA grubunda Ki-67 indeksi en yüksek değerlere sahipken, sirolimus ve MMF gruplarında düşük olarak bulundu (p<0.01). FK506 grubunda hepatektomi yüzeyinde Ki-67 değerleri kontrol grubu ile karşılaştırıldığında anlamlı farklılık saptanmadı (p>0.05). Kolanjiol epitelyum fenotipine sahip hücreler sayıldığında FK506 dışındaki tüm gruplar ile kontrol grubu arasında istatistiksel anlamlı fark bulundu. SA ve sirolimus gruplarında kolanjiol epitelyum fenotipine sahip hücreler daha fazla (p<0.01), MMF grubunda daha azdı (p<0.01). Tüm gruplar içinde sirolimus grubunda kolanjiol fenotipinde hücre sayısı en fazla izlendi. Sonuç olarak bu çalışmada SA'nın FK506'ya göre proliferatif etkisinin daha fazla olduğu görüldü. Antiproliferatif ajanlarda MMF'nin karaciğer 34rejenerasyonunu baskılayan en potent ilaç olduğu görüldü. Dört ilaç arasında kolanjioler hücre proliferasyonunu en çok arttıran sirolimus olarak değerlendirildi. Sirolimusun karaciğer regenerasyonu üzerine etkilerinde düktüler fenotipdeki hücreler arasında korelasyon saptanmadı, diğer growth faktörlerin etkili olabileceği düşünüldü. 35

8. SUMMARY Immunsupressors are cornerstones of the medical treatment used following solid organ transplantation. This study investigates the pathology and cell proliferation after immunosupressive treatment following partial hepatectomy ( PH) in rats. Forty-five rats weighing 250- 300g underwent %70 PH and were divided into 5 groups. Group A and B (N=10) received calcineurin inhibitors subcutanously either FK 506 or cyclosporin A (CyA). Group C and D (N=10) received antiproliferative drugs either mycophenolate mofetil (MMF) or sirolimus by gavage. Control group ( N=5) received 1 mL of tap water daily. At the end of the experiment all rats were sacrificed and liver tissue was obtained for pathologic examination. By using immunohistochemistry, sections from hepatectomy were stained with antibodies to cytokratin El to detect cells with biliary phenotype, Kİ67 to evaluate the degree of cell proliferation to investigate the effect of the immunosupressive drugs in liver regeneration. Hepatectomy surface and liver parenchyma were examined seperately. In the parenchyma the Kİ67 indexes were higher in the CyA and FK506 groups and lower in the sirolimus and MMF groups compared to control (pO.01). CyA had the highest and MMF had the lowest values. In the hepatectomy surface compared to control group Kİ67 indexes were higher in the CyA group and lower in sirolimus and MMF groups. (p<0.01) Slightly higher values in the FK506 group did not show statistically significant difference compared to control group (p>0.05). When the cells displayed cholangiolar epithelial phenotype were counted all groups other than FK506 had prominent differences compared to control group. In the CyA and sirolimus group the number of cholangiolar cells were higher (p<0.01), in the MMF group lower than the control group (p<0.01). Among all of the groups sirolimus had the highest values. In conclusion, the results of this study show that the proliferative effects of CyA is more than FK506. Between antiproliferative drugs MMF is the most potent supressor of the liver regeneration. Among the four drugs sirolimus enhances cholangiolar epithelial cells at most. 36