Hemodiyaliz hastalarında arteriyovenöz fistül yetmezliği

Abstract

8. ÖZET Giriş: Nativ arteriyovenöz fîstül hemodiyaliz uygulanan hastalarda en çok kullanılan giriş yoludur. Cerrahi teknik tipi, kalitesi, fistül yöntemi, bölgesi, eşlik eden hastalık, sigara kullanımı, arter ve ven kalitesi, sistemik koagulabilite, yaş, cinsiyet, kan basıncı, antikoagulan ve/veya antiplatelet ilaçların kullanımı gibi birçok faktör AVF olgunlaşmasını ve uzun dönem yeterliliğini etkileyebilmektedir. Doppler USG fistül yerinin seçiminde, fistül matürasyonun, fistül yeterliUğmin ve fonksiyonunun (kan akımının hızı ve paterni) değerlendirilmesinde en kolay ve sık kullanılan pratik bir yöntemdir. Amaç: Bu çalışmanın amacı SDBY gelişen ve hemodiyaliz giriş yolu olarak AVF tercih edilen hastalardaki AVF girişirlerinin olgunlaşmasını ve yeterliliğini etkilemesi olası, demografik özellikler, hematolojik ve biyokimyasal ölçekler, tromboza eğilim yaratacak pıhtılaşma sisteminin öğeleri ve kullanılan damarsal yapıların doppler USG ile saptanan anatomik ve fonksiyonel özelliklerini değerlendirmekti. Materyal ve Metodlar: İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bölümünde 15 Haziran 2004 ile 1 Şubat 2005 tarihleri arasında nativ AVF operasyonu yapılan 1 1 (%30.6) kadın ve 25 (%69.4) erkek toplam 36 çalışmaya alındı (yaş ortalaması: 51.1 ± 15.4 yıl). Hastalar fistül operasyonundan önce, fistül operasyonundan sonraki birinci gün ve fistülün çalışmadığı andaki biyokimyasal ölçekler, doppler ultrasonografi açısından değerlendirildi. Sonuçlar: 10 hastada 1-73 günde (ortalama: 28.4 ± 26.1) trombüs gelişti. Kadın cinsiyet (pO.001), postoperatif dönemde tril varlığı (p=0.014), ven kalitesi (pO.001), fistül operasyonunun birinci gününde snuffbox bölgesindeki radiyal arter peak sistolik hız (p=0.035) ve end diyastolik hız (p=0.049), fistül operasyonu öncesindeki brescio- cimino bölgesindeki sefalik ven çapı (p=0.011) trombüs gelişmesiyle ilişkili faktörler olarak bulundu. Fistül bölgesi, arter kalitesi, arter ve ven spazmı, hematolojik ve biyokimyasal parametreler, lipid düzeyleri, kan basıncı, koagulasyon parametreleri, aktive protein C rezistansı, antikardiyolipin antikorları, D-dimer, C-reaktif protein, eritrosit sedimantasyon hızı trombüs gelişimi ile ilişkili bulunmadı. Yorum: Arteriyovenöz fistüllerin yaklaşık dörtte birinde nispeten erken dönemde trombüs gelişmektedir. Kadın cinsiyet, ven kalitesi ve operasyon sonrası tril saptanmaması trombüs gelişmesinde etkili olan faktörlerdir. Doppler ultrasonografik değerlendirme sonuçlan da trombüs gelişimi ile ilgili ek yarar sağlayabilir. 40

9. SUMMARY Background: Native arteriovenous fistul is most useful vascular access in hemodialysis patients. The type of surgical technic, experience, fistula method, fistula localization, smoking, comorbidity, quality of vascular system, systemic coagulation status, age, gender, blood pressure, use of anticoagulant and/or antiplatalet drugs, have been affected maturation and long term adequacy of arteriovenous fistula. Doppler ultrasonograpy is more easier and most useful practical method for choosing on fistula region, maturation, adequacy and function of fistula. Aim: Aim of this study was to evaluate the relationship between demographic, hematological and biochemical parameters, coagulation systems, anatomical and functional parameters in doppler ultrasonographic»! evaluation, and maturation and adequacy of arteriovenous fistula in patients with end stage renal failure. Material and Methods: Total 36 patients (1 1 women and 25 men; mean age: 51.1 ± 15.4 years) with arteriovenous fistula were included to the study from June 2004 to february 2005 in Nephrology Clinic of Turgut Özal Medical Center. Biochemical and hematological parameters, coagulation system and Doppler ultrasonography evaluation in patients were performed before arteriovenous fistula operation, postoperative first day and nonfunctional time of arteriovenous fistula. Results: Trombus was found in 10 patients in a period 1 to 73 days (mean: 28.4 ± 26.1). Women gender (p<0.001), presence of thrill (p=0.014), quality of vein (p<0.001), radial arter peak systolic rate in snuff box region at postoperative first day (p=0.035), end-diastolic rate in snuff box region at postoperative first day (p=0.049), cephalic vein diameter in brescio^imino region (p=0.011) were associated with trombosis. There was no relationship between blood pressure, fistula region, quality of arter, spasm of arter and vein, hematologic and biochemical parameters, lipid levels, coagulation parameters, active protein C resistance, anticardiolipin antibody, d-dimer, C-reactive protein, erythrocyte sedimentation rate and thrombosis development. Conclusion: Thrombosis was found in approximately a quarter of arteriovenous fistula relatively early period. Women gender, quality of vein and presence of thrill at postoperative period was associated thrombosis. Doppler ultrasonographical evaluation can be additional advantage for thrombosis development. 41