Enerji kaynaklarımız ışığında hidroelektrik santrallerin Türkiye ekonomisindeki yeri ve Trabzon örneği

Abstract

Enerji tüketimi, ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin en önemli ölçütü olarak kabul edilmiştir. Enerjiye olan ihtiyaç sürekli artmakta ve gelecekte de artmaya devam etmektedir. Fakat gün geçtikçe artan enerji ihtiyacını doğal kaynaklardan karşılamak artan nüfus ve sanayileşme nedeniyle güçlüklerle karşılaşılmaktadır ki doğal kaynakların gün geçtikçe azalması daha çok yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelimi zorunlu hale getirmektedir.Bir ülkenin gelişmişlik düzeyi kişi başına düşen elektrik üretimi ve tüketimi ile ölçülebilmekte ve yaşam standartları da buna paralel olarak gelişmektedir.Cumhuriyetin ilanı zamanlarında insan başına düşen 7 kWh'lık tüketim 2000'li yıllarda 1805 kWh'e ulaşmıştır. Böyle olmasına karşın bu oran Avrupa'da 5000 kWh, dünya ortalamasında 2500 kWh'a karşılaştırıldığında çok geride olduğumuz görülmektedir. Bu tablo enerji konusunda çok ciddi planlar yapmamız gerektiğini göstermektedir.Ülkelerin gelişmişlik düzeyi harcadıkları enerji miktarı ile ölçülür.Hidroelektrik enerji, Ülkemizin milli ve en önemli yenilenebilir enerji kaynaklarından biridir. Kalkınmış ülkelerde hidroelektrik potansiyel büyük ölçüde değerlendirilmiştir fakat Türkiye'de işletmeye açılan santraller ile söz konusu mevcut olan bu potansiyelin yalnızca %35,4'lük bir bölümü kullanılmıştır. Türkiye'nin brüt hidroelektrik enerji potansiyeli 433 milyar kWh/yıl, teknik yönden değerlendirilebilir potansiyelinin 216 milyar kWh/yıl, ekonomik potansiyelinin ise 129,9 milyar kWh/yıl civarında olduğu öngörülmüştür (DSİ, 2009).Günümüzün en temel sorunlarından biri enerji ihtiyacı ve bu ihtiyacın giderilmesi için yaratılan çevresel sorunlardır. Hidroelektrik enerji üretimi için inşa edilen barajlar ve Hidroelektrik Santraller beraberlerinde birçok yarar zarar konusunu gündeme getirmektedir. Bu bağlamda hidroelektrik enerji üretiminin yararlılığı bilim dünyasında ve kamuoyunda tartışılmaktadır. Bu bilgiler ışığında enerji kaynaklarının bir ülkenin kalkınmışlığını ve ekonomik olarak gelişmişliğini göstermesi bakımından yadsınamayacak kadar fazladır.Bu çalışmanın amacı; Türkiye'nin bu kapsamdaki toplam santralleri içerisindeki yerini, toplam hidroelektrik enerji üretimine katkılarını, Türkiye ve havza içerisindeki toplam hidroelektrik potansiyellerin değerlendirme oranlarını tespit etmeyi de amaçlamaktadır.Anahtar Kelimeler: Hidroelektrik Santralleri, Enerji Kaynakları, Yenilenebilir Enerji Kaynakları, Enerji Kaynaklarının Yarar ve Zararları

Energy consumption is considered as the most important criteria for the development levels of the countries. Energy consumption is continuously increasing and will continue to increase in the future. However, meeting the increasing need for energy from the natural resources is a challenging issue because of the increasing population and industrialization. By the same token, day by day decrease of natural resources inevitably directs more to renewable energy resources.Per capita consumption or production of electric energy in a country is important since it reflects the life standards in that country. Although per capita consumption for electric energy in the first years of the republic, which was 7kwh, has increased 1805 kWh in 2000s, it is clear that we are below the World or Europe considering that this ratio is 5000 kWh in Europe and 2500 kWh in the World. This results imply that we need to prepare important plans about this issue. The development levels of the countries are measured through the quantity of their energy consumption. Hydroelectric energy is one of the most important available renewable energy resources of Turkey. While developed countries have used their potential in a vast scale, only 35,4% of this potential with the existing facilities has been used in Turkey. Gross hydroelectric potential of Turkey is about 433 billion kWh/year, her usable potential from the technical aspect is about 216 billion kWh/year, and her economic potential is about 129,9 billion kWh/year (DSİ, 2009). One of today's most fundamental problems is energy need and the environmental problems created to meet this need. The barrages and hydroelectric stations built for hydroelectric energy production bring many benefit-damage issues up together with them. In this context, the utility of hydroelectric energy production is discussed in science world and public opinion. In the light of this information, it is an undeniable truth that energy resources are the indicators of a country's development and economic growth. The purpose of this study is to investigate Turkey's place in the total stations in this context, her contribution to the total hydroelectric energy production, and the usage ratio of total hydroelectric potentials in Turkey and basin. Key Words: Hydroelectric Power Plants, Energy Sources, Renewable Energy Sources.