Meteorolojik verilere göre GAP bölgesinde su açığı

Abstract

Ill. ÖZET Kısa adı GAP olan, Güneydoğu Anadolu Projesi, Türkiye ' nin Güneydoğu bölgesini içine almaktadır.Su blançosu araştırılırken giren ve çıkan su miktarları tesbit edilmiş ve bu süreç içinde gerçekleşen olaylar da yorumlanmaya çalışılmıştır.Burada etkin olan klimatolojik ve ekolojik ortamın, yüksek sıcaklıkların ve uzunca kurak dönemlerin kontrolünde olduğu görülür.Gece- Gündüz,yaz-kış arasındaki sıcaklık amplitüdü yüksektir.Örneğin, Şanlıurfa'da Ocak ayı ortalama sıcaklığı 5,2`C iken -12,4`C ye, hattaOcak ayında Diyarbakır ' da-24, 2`C ye, kadar düşmektedir. Temmuz ayı ortalama sıcaklığı Şanlıurfa'da31,5`C iken, en yüksek sıcaklık 46,5`C ye kadar yükselir. Güneşlenme süresi yıllık ortalama 3000 satten fazla olup, 3250 saati aşan kesimlerde mevcuttur.Yağışlar genelde kış aylarında toplanmıştır. Yaz aylarında uzunca bir kurak dönem vardır. Hatta kurak dönem yaz ile sınırlı değildir.öyleki çok ender de olsa bazı yıllar bu süre 10 aya yaklaşır. Yıl kurak ve yağışlı olmak üzere iki döneme ayrılmıştır. Nevarki yağışlı dönem kısadır. 19 istasyonun yıllık yağış ortalaması ;54,21cm. (542mm) ve yıllık buharlaşma 200cm(2000mm) yi bulmaktadır.Nisbi nemin bazan %1 e kadar düştüğü bölgede ;Mayıs- Eylül arasında yoğun su açığı vardır. Tarımsal hayatı zora sokan bu durum, bitki türlerine göre bilimsel olarak hazırlanacak bir `sulama takvimi` ile kısmen iyileştirilebilir. Burada esas olay; `su açığının şiddetine göre, suya ihtiyaç duyulan zamanın yada kritik dönemin ortaya konulmuş olmasıdır`.IV. Baz olarak alınan 19 istasyonun yıllık ortalama su açığı ;51,56cm(515mm) ile 79, 17cm. ( 791mm) olup, yıllık toplanı bölgesel su açığı ise 63,86cm. (638mm) dir. Tarımsal hayatta extrem değerler de çok önemli bir yertutar. Ancak kullandığımız metot ortalama değerlere dayanmaktadır.Yıl içinde ise extrem değerlerin kısa süreli de olsa çok etkili oldukları bilinmektedir.

V. ABSTRACT Southeastern Anatolia Project is for the development of the southeastern Turkey. Southeastern Turkey is a steppe and desertlike steppe form the climatic point of viev.The annual average precipitation changes between 300 and 800 mm. from the south to the north. In the 19 stations analyzed the annual average precipitation has been 542 mm. The annual evaporation reached to 2000 mm. The annual average water GAP has been 515-791 mm. and the annual average regional water GAP 638 mm. The annual photosythesis duration was more than 300 days.