Doğu Akdeniz`in stratejik yapısına, Bakü-Ceyhan petrol boru hattının etkilerinin değerlendirilmesi

Abstract

oz Gelişmenin vazgeçilmez unsurlarından biri olduğunu her geçen gün daha güçlü delillerle kanıtlayan enerji ve enerjinin verimli kullanımı, hızlı bir küreselleşme sürecinde bulunan dünyamızda, arz kaynağı ülkelerle talep merkezlerinin çeşitli taşıma yollan ve en önemlisi boru hatlarıyla birbirine bağlanmasını zorunlu kılmıştır. Bu açıdan Türkiye'nin özel önem verdiği boru hattı projelerinin en önemlisi; Baku - Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesidir. Güvenilir ve istikrarlı bir geçiş ülkesi olan Türkiye, Orta Doğu ve Hazar Havzası'nı Akdeniz'e, Balkanlar' a ve Avrupa'ya bağlayan hemen hemen tüm kara ve deniz güzergahları, bir şekilde Türkiye'den geçmektedir. Türkiye, coğrafi konumunun da vermiş olduğu avantajla Hazar Bölgesi'nde üretilen petrolün düşük fiyatla ve emniyetli bir şekilde taşınmasını sağlayacak olan, Baku - Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi'ni geliştirmiştir. Türkiye, yürütmekte olduğu Baku - Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı projesiyle, sadece enerji taşımayı değil, ilgili tüm ülkelerdeki siyasi ve ekonomik istikrara katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Açıktır ki, bu tip uluslararası projeler kısa vadeli düşünülmemeli, orta ve uzun vadedeki etkileri göz önüne alınarak `Makro` düzeyde değerlendirilmelidir. Azeri ve Kazak petrolünü, Hazar Bölgesinden taşımaya yönelik Baku - Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi, Türk Boğazlan'nın mevcut durumu da göz önüne alındığında alternatif taşıma güzergahlarına göre hem ekonomik hem de çevresel açıdan en uygun proje konumundadır. Baku - Ceyhan Ham Petrol Boru Hattının tamamlanmasıyla birlikte, ucuz ham petrol temin edilmesi, Türk özel sektörü için yeni iş ve ek istihdam imkanlarının yaratılması, Mersin ve İskenderun limanlarının canlanması, hisse sahibi olduğumuz yatırımlardan ve geçiş hakkından kaynaklanacak gelir gibi hususlar başta olmak üzere ekonomik gelişmemize büyük katkı sağlayacaktır. Türkiye, Baku - Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı sayesinde, Doğu üe Batının enerji ticaretinde bir köprü haline ve gelecekte Avrupa birliğine bağh ispanya ve İtalya ile kıyaslanabilecek bir rafineri durumuna gelecektir. Ceyhan, Dünya petrol fiyatlarını saptayan Hollanda'nın Roterdam Limam gibi bir uluslar arası konumla 21. yüzyıla girecektir. Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki İskenderun Limanı Azerbaycan ve Orta Asya'dan gelen boru hattından petrolün boşaltılması ile Dünyanın ikinci körfezine dönüşecektir. Buradan nakledilecek petrolün büyük bir kısmı AB ülkelerine gideceğinden, bölgenin güvenliğini sağlayabilecek Türkiye'nin, AB'ne kabul edilmes+i bu ülkelerin çıkarları doğrultusunda bir hareket olacaktır. Türkiye'nin petrol vanasını elinde bulundurmasının avantajı ile de, Doğu Akdeniz'deki stratejik önemi bir kat daha artacaktır. Bu durum, Türkiye'nin Uluslar arası arenadaki kredisini arttırırken, Ortadoğu'da ve Doğu Akdeniz'de bölgesel bir güç konumuna sokacaktır. ıı

ABSTRACT It is evident that one of he most important factors for development of economies is the subject of Energy and making use of Energy in the most efficient way possible. While we observe a strong globalization trend on earth, we can see the necessity for the countries that demand and those that supply to be linked by various ways of transportation, and more important, pipe lines. Looking this way, Baku-Ceyhan Crude Oil Pipe-Line Project is of great significance for Tukey. As a country that could be considered `a secure and stable ` transportation passage, Turkey is an intersection point of almost land and sea lines linking Middle East and Caspian region to Mediterranean, Balkans and Europe. Considering the advantage of the geographic position, Turkey has developed the project :`Baku-Ceyhan Crude Oil Pipe Line Project` which can be summarized as `the cheap and secure way of transporting the oil produced in Caspian`. Along with the energy transportation, with the `Baku-Ceyhan Crude Oil Pipe Line Project`, Turkey will have helped for the political and economic stability of all the countries related to the project. It is obvious that this sort of international projects should not be considered in a short-term base. Noticing the possible mid term and long term effects, they should more be evaluated at `Macro` level. Remembering current position of The Straits of Turkish, The Baku-Ceyhan Crude Oil Pipe Line Project which aims to transport the oil of Azari and Kazakh sources from Caspian region, is the most feasable project both in economic and environmental ways, when compared with alternative ways of transport. With the completion of Baku-Ceyhan Crude Oil Pipe Line, supplying cheap crude oil, our economic development will gain a higher momentum, taking the advantage of additional resources of employment for the Turkish private sector, better functionality in Mersin and iskenderun ports, extra income that will derive from the investments that we have a share and from passage fee of oil. With the `Baku-Ceyhan Crude Oil Pipe Line Project`, Turkey will turn out to be a bridge for the energy trade between East and West, and in future, a refinery comparable to some Europen Union members, for instance, Spain and Italy. Ceyhan will enter the 21.st century having the position of Rotterdam port in Holland, which has the effect in determining oil prices, iskenderun, a Turkish port in East Mediterranean, will change into a second Gulf in the world, with Azari and Middle Asian oil delivered to the region. Because the largest amount of the oil delivered to this region will be transported to the member countries of European Union, as a country providing security in the region, giving Tukey the right of membership for the Union will be to the advantage of the member countries as well. With the advantege of holding the oil gate, Turkey will gain a higher strategic importance in East Mediterranean. In this way, on one hand, this situation will add to Turkey's international credit, and on the other hand, make the country as an overall power in Middle East and Mediterranean. iii