İskenderun Körfezi limanlarının Türkiye deniz ekonomisine katkısı ve öneriler

Abstract

Beyrut limanının Ortadoğu bunalımında önemini yitirmesi ve Türk Boğazlar sisteminin doğal nedenlerle yükünü taşıyamama probleminin ortaya çıkmasından sonra, Doğu Akdeniz Bölgesinde önemi artan İskenderun Körfezi limanlan dış ticaretimizde ana çıkış kapılarından birisi olma özelliğini kazanmışlardır. Bu kapıdan geçecek ekonomik girdilerin başında Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), verimli Adana Ovalan, serbest ticaret bölgeleri, Irak ham petrol boru hattı ve son olarak Ortadoğu, Kafkaslar ve Orta Asya ülkeleri üçgenindeki enerji havzası ve bunlardan Azerbaycan'ın rezervlerini Akdeniz'e taşıması planlanan Bakü-Ceyhan ham petrol boru hattı gelmektedir. Bu girdilerin İskenderun ve çevresine katacağı ve götüreceği değerlerin anlaşılması ve İskenderun Körfezi limanlarının ülke ekonomimize olan etkilerinin detaylı olarak irdelenmesi için, öncelikle İskenderun limanlarının tarihçesi, deprems elliği, coğrafi, hidrolojik, oşinografik ve meteorolojik özellikleri incelenmiştir. Meteorolojik olayların deniz trafiğine olan etkileri ile, Kocaeli 1999 depremi baz alınarak olası bir deprem senaryosunun deniz taşımacılığı ve ekonomi üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Ayrıca, Hazar petrollerinin ülkemiz üzerinden boru hatlarıyla taşınarak İskenderun'a akması durumu incelenmiştir. Gelişen GAP ile sağlanması gereken entegrasyon, Bakü-Ceyhan ham petrol boru hattının gerçekleşmesi ile kıyılan olmayan yeni Türk Cumhuriyetlerinin petrollerini, bazı Ortadoğu ülkelerinin ise mallarını Türkiye üzerinden taşımalarının sağlanması, İskenderun limanlarının yükleme, boşaltma ve barındırma kapasitelerinin büyütülmesini, yükleme / boşaltmanın daha hızlı gerçekleştirilmesini gerektirmektedir. Bu nedenle İskenderun Körfezi limanlarının ekonomik önemi araştırılarak, iyileştirilme ve geliştirilme durumları değerlendirilmiş, çözümler önerilmiştir.

Following the Beirut port lost its importance after the Middle East crisis and natural problems aroused from the limited geographic conditions of the Turkish Strait System, the İskenderun ports increasingly gained inevitable importance in the Eastern Levantine Sea and became a candidate outlet for the external trade of Turkey. The most important inputs passing through this gate can be listed as South East Anatolian Project (GAP), fruitful Adana plains, free trade areas, Iranian crude oil pipeline, and finally the Baku-Ceyhan crude oil pipeline, which will carry the energy resources produced in the triangle of Middle East, Caucasus and Middle Asia countries. In order to understand the pros and cons of these inputs to the İskenderun region and to judge the effects of the İskenderun ports into the Turkey's economy in detail, we have looked into the history of the İskenderun ports at first attempt, then investigated geography and seismicity of the region, and finally inquired hydrologic, oceanographic and meteorological features of the neighbourhood. On the basis of these data, we studied the meteorological events on the marine transportation. Taking into consideration the aftermath of the disaster of Kocaeli 1999 earthquake and assuming if an earthquake would occur in the İskenderun Bay area, we have tried to estimate what would happen to the marine transportation related with the İskenderun bay and tried to put forward the effects of these possible earthquake scenarios into the Turkey's economy. All these scenarios would became much more complicated in case of the flowing the mentioned crude oil into the İskenderun Bay. The integration needed to provide with the developing GAP, the transportation of the crude oil of the non-coastal Turki Republics using the Baku-Ceyhan crude oil pipeline, as well as shipping of many goods imported or exported to or from the Middle East via the İskenderun Bay, all these counted factors require faster disembarking and loading of these goods and containers and increasing the capacity of the İskenderun ports. Therefore, in the frame of this thesis, the economic importance of the İskenderun ports have been examined, their improvement and development conditions have been estimated, and some solutions were proposed.