Atatürk döneminde bireysel özgürlük (1923-1938)

Abstract

Bugün Türkiye'de ve dünyada yaşanan gerginliklerin temeli, hak ve öz gürlüklerin dağılımındaki eşitsizliklerdir. Tarihin hiçbir döneminde, bütün dünyadaki uluslar aynı anda, aynı ölçülerde hak ve özgürlüklere sahip olamamışlardır. Bunun nedeni, o ulusun içinde bulunduğu siyasi ve ekonomik koşulların seviyesidir. Atatürk de, Türkiye Cumhuriyeti'nin temelini, geçmişten gelen belli bir birikimin üzerine oturtmuştur. Uyanış ve silkinme ile kabuğunu yırtan Türk ulusu, dünya ile bütünleşmeyi başarmıştır. Atatürk'ün önderliğindeki bu uyanış, önce bireyden başlamıştır. Birey, kendini özgür hissettiği andan itibaren, yeteneklerini ortaya koymakta sınır tanımayacaktır. Kuşkusuz, tek başına bireysel özgürlük bir anlam ifade etmeyecektir. Özgürlüklerin topluma yayılabilmesi için bireysel özgürlüklere, yasal sınırlamalar getirilecektir. Bu sınırlama `Toplum Sözleşmesi` ile sağlanacaktır. Binlerce yıl, Tanrısal gücünü kullanan hükümdarların egemenliğinde yaşayan uluslar, ekonomik zorlamaların da etkisiyle birleşerek direnişe geçmişler ve Tanrısal gücün çökmesine neden olmuşlardır. Patlama noktası ise Fransız ihtilalidir. Sanayi devrimi ile birlikte, ekonomik ve siyasi haklarını, özgürlüklerini elde eden Avrupa halkının mücadelesi, kaçınılmaz olarak Osmanlı İmparatorluğu'na da yan sımıştır. 'Avrupa, ekonomik zenginliğe ulaştıkça, bireysel özgürlüklerin de sınırını genişletmekteydi. Avrupalı birey, mutlak ihtiyaçlarını karşıladıkça daha katılımcı, üretici ve yaratıcı olduğunu anlayarak, özgürlüklerin sınırını sürekli zorlamaktaydı ve bu zorlama sonsuza kadar devam edecektir. İnsan yeteneğinin sınırı yoktur. Bireyin bilinçli gelişimi, içinde yaşadığı toplumu da olumlu yönde etkileyecektir. Sanayi devrimini başlatamayan Osmanlı İmparatorluğu'nda, 19. yüzyıl ortalarında Avrupa'da eğitim gören aydınların etkisiyle, siyasi hak ve özgürlük bilinci yerleşmeye başladı. Ekonomik zenginlikle desteklenemeyen hak ve özgürlük is tekleri, Tanzimat ve Meşrutiyet yönetimlerinde anlam kazanmıştı. 19. yy ve 20. yy başları Osmanlı İmparatorluğu'nun hem ekonomik, hem siyasi çöküşünün en hızlı olduğu dönemdir. Bu yüzden imparatorluğun çöküşünü engellemek ve O'nu eski haline döndürmek, aydınların eylemlerindeki en önemli ilke olmuştur. Osmanlı İm- ıvparatoluğu'ndaki bireysel özgürlük arayışlarında, Avrupa'nın etkisi de söz konusudur. Ama Avrupa, bu özgürlükleri sürekli olarak, İmparatorlukta yaşayan müslüman olmayanlara vermek istemiştir. Böylece İmparatorluğun parçalanmasını he deflemiştir. Zaten İmparatorlukta en zengin sınıfı oluşturan müslüman olmayanlar, Avrupa'nın korumacılığı ile ayrıcalıklı konuma gelmişlerdi. Ne Tanzimat, ne Meşrutiyet Fransız İhtilali'nin getirdiği hak ve özgürlükleri, ülke geneline yayarak köklü bir değişimi gerçekleştirememiştir. Ama bunun yanında, ileride Türk ulusunun kazanacağı hak ve özgürlüklerin itici gücünü oluşturmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'nda, aydınların hareketi ile başlayan hak ve özgürlük arayışları, ilk olarak devlet yönetimini zorlamıştır. Padişahın yetkileri sınırlanarak, anayasası ve meclisi olan meşruti yönetime geçilmiştir. Ama bu dönemlerde İmparatorluğun ekonomik, siyasi bunalımları ve kesintisiz savaşlar halka cehalet, sefillik ve baskı olarak yan sımıştır. Yeniden doğuşun simgesi olan Türkiye Cumhuriyeti, gerçek anlamda bireyine sahip çıkmış ve ülkesinin egemenliğini halkına bırakmıştır. Ulusallık bilinci ile birey haklarına, özgürlüğüne ve sorumluluklarına sahip çıkınca, Türkiye Cum- hürriyeti'nin yaşam kalitesi artarak dünyayla bütünleşme gerçeği ortaya çıkacaktır. Bunun taşıyıcısı Atatürk ve devrimleri olmuştur. Bilim ve aklın öncülüğünde hareket eden bireylere emanet edilen Türkiye Cumhuriyeti'nin ışığı, diğer uluslardaki bireylerin de geleceklerini aydınlatmak üzere yanmaktadır.

The fundamental reason of the tension in Turkey aria1 in the world today is inequality in dispersion of the justice and liberty. There wasn't a time in the history in which all nations of the world had equal justice and liberty at the same time. The reason for this, is the political and economical conditions of that nation. Also Atatürk, set the foundation of the Republic of Turkey, on a certain well-known accumulatings from the past, Turkey began to tear its skin by awakening and achieved to integrate with the world. This awakening began from the individual, with the leadership of Atatürk. An individual upon fealing that he is a free person, he will also realize that there is no limits to his talents. No doubt, the individual freedom alone can do nothing. In order to spread the freedom to the whole society, it has to be limitations by law for the individiul. This limitations will be done with the `Social Contract`. Nations, that had lived thousand of years under the rules of the monarchs who had used the divine power for their own advantages, came together at last, because of the economic forces, and begin to resist thus causing divine power to collapse. The point cf the explosion is the French revolution. Having their economical and political rights, freedom with the industrial revolution, European people's fight, inevitably affected the Ottoman Empire. While the Europe's economy becomes richer the individual's freedom limits become wider as well. So the European individual, when covering his absolute needs, become more productive and creative thus continuously forcing the limits of his freedom, and this urge is endless and will last till the eternity. There is no limit to the human capability. The conscious development of the individual, will also positively effect the society he leaves in. The political rights and consciousness for freedom at the Ottoman Empire, who could not start the industrial revolution, begin to settle by the influence of intellectuals who are educated in Euroce during middle of the 19th century. The rights and freedom requirements begir to interpret in the Tanzimat ve Meşrutiyet administrations but they were rot supoorted by economical wealth. During the 19th and the beginning of the 20th century the Ottoman Empire regress most VIquickly economically and politically. For this reason the main purpose of the intellectuals in their actions, was to hinder the regression and resume to it's previous state. Europe affected the search for the individual freedom at the Ottoman Empire. But Europe, continually insisted on giving these freedoms to the non-muslims living in the Empire. By this they were aimed to dismember the Empire. Anyway the non-muslims being the richest population, took a privilege protection by the European. Neither Tanzimat nor Meşrutiyet were not able to cause a radical change. Within the country, to spread the rights and freedom brought by the French Revolution. But beside this, these rights and freedom were the first motive powers that was later set the Turkish Nation. Search for the rights and freedom starting with the intellectuals' movement in the Ottoman Empire, forced the state administration first. The Sultan's author ties were limited, and the country moved to a constitutional government that has constitution and assembly. However during these periods the Empire's economical and political depression and the continual wars reflected to the people as ignorence, poverty and restraint. The Republic of Turkey as a symbol of being anew born, in fact, protected it's individuals and leaving the sovereignty of the country to the people. With the consciousness of nationalism, the individual when claiming his rights, freedom and responsibilities the quality of living in the Republic of Turkey will increase and Turkey's global integration with the world will be a reality. Atatürk and his revolutions is the founder of this. The vision of the Republic of Turkey entrusted to the individuals who are followers of the science and wisdom, and this vision is also lightening the future of individuals of other nations. VII