Avrupa Birliği denizcilik politikaları çerçevesinde Türkiye`deki tanker taşımacılığının geleceği

Abstract

ÖZET Ulaştırma, gelişmeyi sağlayan temel faktörlerden biridir. 21. yüzyılda gelinen nokta itibari ile ulaştırma sistemlerinin koordineli çalışması ve kombine yapısı kalkınma için vazgeçilmezdir. Bu kapsamda Avrupa Birliği, genişleme sürecinde sürdürülebilir ulaştırma politikalarım belirlemiştir. Avrupa Komisyonu tarafından 2001 yılı Eylül ayında yayımlanan dokümanda (White Paper, European Transport Policy for 2010; Time to Decide) sürdürülebilir ulaştırma politikasının ana hatları ve taşıma şekilleri arasındaki dengenin sağlanması hedefine yönelik adımlar ortaya konmuştur. Avrupa Birliği, bulunduğu coğrafya ve küreselleşen dünyada ortaya çıkan ihtiyaçlar nedeniyle deniz taşımacılığına bağımlılığını sürdürmektedir. Halihazırda Avrupa Birliği 'nin dış ticaretinin % 90'ı, iç ticaretinin ise % 43'ü deniz yoluyla yapılmaktadır. Avrupa Birliği'nin temel yaşam faaliyetleri, sağlam ve güvenli deniz taşımacılığı ile yürütülmektedir. Gelişen teknoloji ve ekonomilere bağlı olarak dünya denizlerinde faaliyet gösteren gemilerin sayılan ve tonajları da artmıştır. Bununla birlikte özellikle tankerlerin sebep olduğu deniz kazaları ve sonucunda meydana gelen büyük deniz kirlilikleri başta deniz çevresi olmak üzere ekonomik ve sosyal yaşamı derinden etkilemiştir. Uluslararası alanda 1967 yılından itibaren meydana gelen Torrey Canyon, Amoco Cadiz, Exxon Valdez kazaları deniz taşımacılığında güvenlik unsurunu ön plana çıkarmıştır. Avrupa Birliği'nin deniz güvenliği alanındaki düzenlemeleri ise Erika ve Prestige kazalarından sonra hız kazanmıştır. Avrupa Birliği'nin deniz taşımacılığı politikalarında `deniz güvenliği` (maritime safety) konusu ilk sırada yer almaktadır. Erika ve Prestige olaylarından sonra radikal kararlar alınmış ve uygulanmıştır. Bunlar arasında gelişmiş ve etkin liman devleti kontrolü denetimleri, klas kuruluşlarının faaliyetlerinin izlenmesi, tek cidarlı tankerlerin hizmet dışına çıkarılması en önemli ve öncelikli önlemlerdir. Tez çalışması kapsamında Avrupa Birliği'nin denizcilik politikalarının gelişimi ve özellikle deniz güvenliği (maritime safety) konusu incelenmiştir. Deniz taşımacılığının güvenli bir şekilde yapılması ve deniz kazalarının önlenmesi, deniz taşımacılığında faaliyet gösteren tüm unsurların uyum içinde çalışmaları, IMO anlaşmaları ile belirlenen kural ve düzenlemelerin benimsenmesi ve uluslararası standartlara ilişkin uygulamaların sağlamaların hayata geçirilmesi sayesinde mümkün olabilmektedir. Tez çalışmasında deniz güvenliği ile deniz kirliliğinin önlenmesine dair IMO ve Avrupa Birliği tarafından benimsenen standartlar ve düzenlemeler incelenmiş, Türk deniz ticaret filosunda tankerlerin durumu ortaya konmuş ve tanker taşımacılığı ile ilgili gelecekteki muhtemel uygulamalar belirtilmiştir. Hızla gelişen ve küreselleşen dünyada deniz taşımacılığı sektöründe arzu edilen gelişmeyi sağlayabilmek ve yeterli pay alabilmek maksadıyla uluslararası politikaların çok iyi değerlendirilmesi ve Türk deniz ticaret sektörüne yön verecek esaslı stratejilerin geliştirilmesi gerekmektedir. ıı

ABSTRACT Transportation is one of the fundamental factors that provide improvement. In the 21st century the coordinated operation of transportation systems within their combined structure is inevitable for sustainable development. With this understanding and content European Union developed its sustainable transportation policy during the enlargement process. In the White Paper published by the European Commission in September, 2001 (White Paper, European Transport Policy for 2010; Time to Decide) the basic elements of the sustainable transportation policy and the balance between transportation modes have been determined. Due to its geography and the economic requirements emanated in the time of globalisation, European Union is still highly dependent on maritime transportation. Nowadays over 90 % of the external trade and 43 % of the internal trade in European Union is by means of maritime transportation. The existence of European Union and basic activities of its community can only be achieved by means of safe and secure maritime transportation. As a result of emerging new technologies and economic development both quantity and tonnage of the ships sailing in the world seas have highly increased. Furthermore the accidents caused by tankers and occuring huge ship-source pollution have deeply effected most of all the maritime environment, economic and social life. In the international field, since 1967, the accidents of Torrey Canyon, Amoco Cadiz and Exxon Valdez have led maritime safety issues to be given primary importance. The regulations of the European Union for maritime safety accelerated after the accidents of Erika and Prestige. Maritime safety is one of the principal topics in the maritime policy of the European Union. Radical measures have been taken and implemented after Erika and Prestige incidents. Amongst which enhanced and intesifying Port State Control inspections, monitoring of the classification societies and the phasing-out of the single hull tankers were the utmost important high priority measures taken. In this study, the development of the European maritime policy in general and maritime safety in particular have been studied. Execution of maritime transportation safely and prevention of the accidents can only be achieved by compliance of the players in maritime transportation, adoption of the rules and regulations, and ensuring implementation of the international standards laid down by IMO conventions. In the study maritime safety, marine pollution prevention standards and regulations adopted by IMO and EU are examined, the tanker fleet of Turkey is analysed, and the future prospects related to the tanker transportation are presented. In the rapidly developing and globalising world, in order to achieve desired level of development in the maritime transportation sector, and get adequate share from the maritime transportation, in depth review of the international policies and development of sound strategies are necessary for the guidance of Turkish maritime sector. m