Mondros`tan Samsun`a İstanbul`un ekonomik, sosyal kültürel durumu ve Mustafa Kemal Paşa (30 Ekim 1918-19 Mayıs 1919)

Abstract

ÖZET `Mondros'tan Samsun'a İstanbul'un Ekonomik, Sosyal, Kültürel Durumu ve Mustafa Kemal Paşa (30 Ekim 1918-19 Mayıs 1919)` konulu çalışmamızda belirlediğimiz dönemi, içeriği doğrultusunda derinlemesine incelemeye çalıştık. Mondros Ateşkes Antlaşması 'nın imzalanması İstanbul halkının moral bulmasına yol açan olumlu bir hava estirmiş, ancak bu durum fazla uzun sürmemiştir. Kömür sorunu nedeniyle kamu hizmetleri aksamış, iaşe (beslenme) sorunu yüzünden halk sağlığı tehdit altına girmiştir. Osmanlı kâğıt parası yabancı para karşısında değer kaybetmiştir. İtilaf kuvvetlerinin koruması ile cesaret bulan Rum azınlığın İstanbul ve çevresinde iç güvenliği bozan eylemleri yüzünden asayiş sorunu başgöstermiştir. Artan yangınlar ve kente yönelik göçler, mesken sorununa yol açmıştır. Salgın hastalıklar ateşkesten sonra da etkisini sürdürmüştür. İtilaf yetkililerinin kendilerine ait yapıların iadesini istemeleri üzerine, eğitim kurumu olarak kullanılan bu yapılar boşaltılmış, İstanbul'da eğitime bir süre ara verilmiştir. Basına sansür uygulaması yeniden başlamıştır. Başkent İstanbul'da ekonomik, sosyal ve kültürel alanda yaşanan sorunlar karşısında mevcut yönetim çözüm üretmede ve uygulamada başarılı olamamıştır. Üstelik siyasal alanda akıp giden olaylar, şehir halkının bir çeşit tutsak hayatı sürmesine yol açmıştır. Artık İstanbul'da yaşam denilecek ne varsa Türklük havasından çıkmıştır. İstanbul halkının karamsarlığa ve ümitsizliğe sürüklendiği bu günlerde İstanbul'a gelen Mustafa Kemal Paşa'ya göre, bir yurtsever için daima vatana hizmet fırsatı vardır. Mustafa Kemal Paşa bu kriz döneminde kendisinin de içinde bulunacağı bir hükümetin kurulması amacıyla girişimlerde bulunmuş, ancak bu çabaları sonuç vermemiştir. İstanbul her anlamda işgal altındadır. Mustafa Kemal Paşa, uygun bir zaman ve fırsat kollayarak Anadolu'ya geçme ve felâketi ulusa haber verme kararını almıştır. Nitekim bu fırsat, İstanbul Hükümeti tarafından kendisine verilen IX.Ordu Müfettişliği olarak karşısına çıkmıştır. Mustafa Kemal Paşa kendisine verilen görevi kapsayan yönerge ile fakat kafasında belirlemiş olduğu hedefi taşıyarak İstanbul'dan ayrılmış ve Samsun'a ulaştığında Ulusal Savaşım artık başlamıştır.

ABSTRACT In this research entitled `Istanbul's Situation From The Economic, Social, Cultural Viewpoints From Mondros To Samsun And Mustafa Kemal Pasha` we tried to examine in depth the life in Istanbul from October 30th 1918 to May 19th 1919. The signing of the Mondros Armistice Treaty caused a positive atmosphere giving morale to Istanbul public, but this situation did not last long. The public services limped because of the coal problem. Besides, the public health was threatened because of the difficulties in finding adequate food. The Ottoman currency lost value against to foreign currency. As a result of the actions of the Greek minority disturbing the internal security in Istanbul and around with the support of Entente Powers. Security problems occurred. Fires and immigrations to urban sections caused housing problems. Contagious diseases continued to be effective also after the armistice. When the Entente Powers demanded that the buildings they owned be given back, these buildings, used as education institutions, were emptied and education in Istanbul was postponed for a while. The censor application in press reapplied. The existing government was not successful in producing solutions for the problems experienced in economical, social and cultural life of Istanbul. Besides, the political events caused the citizens to live a slave-like life. The life in Istanbul was not belonging to the choices of the Turkish community anymore. In those days when Istanbul public opinion was very pessimistic and hopeless, Mustafa Kemal Pasha come to Istanbul and said that `a patriot has always on apportunity to serve the nation`. Mustafa Kemal Pasha mode studies for the purpose of establishing a government in this crisis period but his struggles did not give any positive result. Istanbul was totally under occupation. Mustafa Kemal Pasha decided to go to Anatolia and inform the nation about this disaster. Finally, he found a chance to do this after he was given the title and responsability of IX.Army Inspector by the Istanbul Government. Mustafa Kemal Pasha left Istanbul with a target of his own. Besides the duty he was given and when he reached Samsun. The National Struggle had already began. X