Marmara denizinde tsunami tehlikesinin değerlendirmesi

Abstract

ÖZET `Marmara Denizi Kıyılarının Tsunami Tehlikesinin Değerlendirmesi` adlı bu çalışmada daha önce sadece İstanbul için yapılan değerlendirme genişletilerek tüm Marmara Denizi için uygulanmıştır. Tez içinde kullanılan model aslında Marmara Denizi'nin doğusu için geliştirilmiş bir model olmasına rağmen bu araştırma kapsamında Marmara Denizi'nin tamamına genellenmiş ve oluşabilecek hasarın en büyük değerlerine bir yaklaşımda bulunulmuştur. Son yıllarda yapılan yerbilimsel araştırmaların genel sonucuna göre, Kuzey Anadolu Fayının doğrultu atımlı bir fay özelliği taşıması nedeni ile kendisinin Marmara Denizi içinde yıkıcı bir Tsunami Dalgası oluşturması mümkün görülmemektedir. Marmara Denizi kıyılarını etkileyebilecek ve geniş çaplı yıkıma neden olabilecek tsunami dalgasının ancak olası sismik faaliyet sonrası harekete geçebilecek denizaltı heyelanları veya çamur akması gibi ikincil etkiler ile oluşması beklenmektedir. Son yıllardaki Uzaktan Algılama teknolojileri kullanılarak gerçekleştirilen pek çok araştırmada uydu görüntüleri kullanılarak geniş alanlarda ve sürekli algılama yaparak doğal f afetlere karşı önceden planlar yapma ve senaryolar hazırlama, risk bölgeleri belirleme ve sonuçların izlenmesi seklinde olan üç afet yönetimi adımında vazgeçilmez bir kaynak olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada Uzaktan Algılama'nın temelleri, tsunami dalgalan ve özellikleri ile Marmara Denizi'nin tektonik yapısından ve jeomorfolojik özelliklerinden kısaca bahsedilmiştir. Özellikle 1999 yılında meydana gelen İzmit depreminde tsunami dalgası gelişimi ve etkisi üzerine yapılan ayrıntılı çalışmalarda 2.6m.'ye kadar tsunami dalgalarının oluşabileceği belirlenmiştir. Oluşacak dalgaların Marmara Denizi kıyılarına birkaç dakikada ulaşabileceğini ve önemli maddi hasarlara neden olabileceği ifade edilmektedir. Tarihte 6 m.'yi bulan tsunami dalgalarının oluştuğu yerbilimciler tarafından öne sürülmektedir. Buna göre, uluslararası kabul gören ve kıyı yerleşimine göre değişen metotlar ve modeller kullanılarak, tüm Marmara Denizi kıyılarında tsunami dalgalarının basması, uzaktan algılama verileri ve sayısal arazi modeli kullanılarak belirlenmeye çalışılmıştır. Bu haritalar olası bir tsunami dalgası sonrası kıyı bölgelerindeki zararların azaltılması, geleceğe dönük yapılan kulanım planların hazırlanmasında kullanılabilir. İİ

ABSTRACT In this study called 'Tsunami Danger Evaluation of Marmara Sea Coasts', previous evaluation done just for Istanbul is extended and done for whole Marmara Sea coasts. Although the model used, was developed for East of Marmara Sea, in this thesis, this model is generalized for whole Marmara Sea and maximum destruction is tried to estimate. As a general result of the recent geological studies, there is no possibility of a destructive tsunami wave existence, since North Anatolian Fault is a strike-slip fault. On the other hand, a tsunami wave, that can effect Marmara Sea Coasts and cause a big-sized destruction, may occur as a result of secondary effects such as sub-sea landslides caused by possible seismic activities and mud flow. In many recent developed studies, in which Remote Sensing Technologies is used, a three step analyze method has been an inevitable source for us. These three steps are: to make prior plans and scenarios against natural disasters by using remote sensing images in wide areas and making continuous sensing, assigning risk zones and monitoring results. In this study, basics of remote sensing, tsunami waves, tectonic structure and geomorphologic features of Marmara Sea are briefly mentioned. Especially in detailed studies done after 1999 Izmit Earthquake over tsunami wave development and its effects, it is stated that tsunami waves can reach to 2,6 m height. In these studies it is also stated that the formed waves due to tsunami can reach to coast in a few minutes and can cause to important economic damage. In history it is stated by geologists that tsunami waves could reach to 6m height. In this study, it is tried to determine tsunami effects on Marmara Sea Coasts by using international chancing methods and models simultaneously by using remote sensing data and digital terrain models. These maps may be used in a possible tsunami wave occurrence and reduction of economic loss at coastal zones. m