Marmara denizi geç kuvaterner foraminifer topluluğu ve paleoşinografik değerlendirmesi

Abstract

Bu çalısmada Marmara Denizi'nin Orta ve Çınarcık çukurluklarından alınmısolan altı adet derin su sediment karotunda bentik ve planktik foraminifertopluluklarının dagılımları belirlenmistir. Bazı seviyelerde nannoplankton florası veostrakod faunası da tanımlanmıstır. Karotların bir kısmında toplam karbonat veorganik karbon analizleri ile bir karotta duraylı izotop analizi yapılmıstır. Karotlarınüçünde ikiser adet seviye AMS 14C yöntemi ile tarihlendirilmistir.Mikropaleontolojik incelemeler sonucunda, düsük tür çesitlilikli planktikforaminifer faunası ile nispeten yüksek tür çesitlilikli bentik foraminifer faunasınınvarlıgı belirlenmistir. Foraminifer dagılımlarından, Marmara Denizi'ne özgü, göldendenizele degisen ortam kosullarını yansıtan, sekiz biyostratigrafik/ekostratigrafik zontanımlanmıstır. Karotlarda % 1.5'in üzerinde organik karbon içerigine sahip ve ~10300-6200 yıl öncesi zaman aralıgında çökelmis olan bir sapropelik tabaka tespitedilmistir. En altta tanımlanan Pr1 zonunda, foraminifer faunası ve nannoplanktonflorasının olmayısına karsılık tatlı-acı su ortam kosullarını gösteren ostrakod faunasınınvarlıgı göl kosullarını yansıtmaktadır. Pr2 zonunda baslayan ilk foraminifer yerlesimi,Çanakkale Bogazı yolu ile giren tuzlu Akdeniz suları ile ~11 000 yıl önce denizelkosulların olusmasını göstermektedir. Denizel kosullar altında çökelmeye baslayansapropelik sedimentlerin bentik foraminifer içerigi, anoksik-anoksige yakın dip suyukosullarının (Sta1 zonu) disoksik-suboksik kosullara degistigini ortaya koymaktadır(Sta2 zonu). Oksijen-18'ce en zenginlesmis degerlerin sapropelik sedimentler içerisinde,en fakirlesmis degerlerin ise sapropelik çökelim sonrası sedimentler içerisinde bulunusu,sapropelik çökelim sonrası göreceli yüzey suyu tatlılasmasını göstermektedir. Sapropelikçökelim sonrası sedimentler içerisinde tanımlanan dört zon (Po1-4 zonları) suboksik dipsuyu kosullarının günümüze devam etmis oldugunu yansıtmaktadır. Suboksik dip suyukosulları devam ederken, en sonuncusu ~2000 yıl önce olmak üzere (Po4 zonu), GeçHolosen esnasında osinografik kosullarda göreceli degisiklikler gerçeklesmistir.

In this study, benthic and planktic foraminiferal distiributions were determinedin six deep-water sediment cores, collected from the Central and Çınarcık basins of theMarmara Sea. Nannoplankton flora and ostracod fauna were also studied in some of thecores. Total carbonate, organic carbon and stable isotope analysis were carried out. Atotal of six samples from three cores were dated with AMS 14C method.A low diversity planktic and relatively high diversity benthic foraminiferal faunawere found in micropaleontological examinations. Eight local biostratigraphic/ecostratigraphic zones, reflecting the changing environmental conditions fromlacustrine to marine were identified. A sapropelic layer having > 1.5 % Corg contentdeposited at about 10 300-6200 y BP was determined in the cores. Pr1 zone, at the baseof the cores, reflects the lacustrine conditions characterized by absence of theforaminifer fauna and nannoplankton flora and existence of the fresh-brackish waterostracods. First colonization of foraminiferal species in Pr2 zone shows the starting ofmarine conditions at about 11 000 y BP by the entrance of the Mediterranean watersthrough the Çanakkale Strait. Benthic foraminiferal asasemblage of the sapropelicsediments, deposited under marine conditions suggests that the anoxic-close to anoxicbottom water conditions changed to dysoxic-suboxic conditions (Sta1 and Sta2 zones).The most enriched oxygen-18 walues within the sapropelic layer and the most depletedwalues within the post-sapropelic sediments indicate that the surface water fresheninghave occurred after the sapropelic deposition. Four zones defined in the post-sapropelicsediments (Po1-4 zones) reflect the suboxic conditions in the bottom water continued tothe present and oceanographical conditions have relatively changed during LateHolocene, with the latest one at about 2000 y BP.