Cumhuriyet dönemi sanat dergilerinde Türk devrimi(1931-1950)

Abstract

CUMHURİYET DÖNEMİ SANAT DERGİLERİNDETÜRK DEVRİMİ (1931-1950)Ayşe Hale BEŞKURTÖZETTezimizin konusu, 1931-1950 yılları arasında yayımlanan sanat dergilerindeki TürkDevrimi temasıdır. Tezde, devletin sanata bakış açısı ve sanat dergilerindeki TürkDevrimi'ne ilişkin temalar, tek parti döneminde sanat ve çok partili dönemde sanat olmaküzere iki bölümde incelenmiştir. Türk Devrimi ile sanat çevrelerinin ilişkisi çeşitli temalarbağlamında kurulmuştur.Tek parti döneminde sanatın ele alındığı birinci bölümün, birinci kısmında devletinsanata bakış açısı, öncelikle Atatürk'ün sanat alanına ilişkin görüşleri ve düşünceleri ileaçıklanmıştır. Atatürk'ün görüşleri ve düşünceleri doğrultusunda, sanat alanına ilişkinkararlar ve uygulamaları ise; 1)CHP Büyük Kurultayları ve kurultaylarda sanat alanınailişkin kararlar ve uygulamaları; 2)Müzik devrimi ve uygulamaları; 3)Anıtlar ve heykellerile ilgili uygulamalar; 4)Sergiler, sanatçıların yurt gezileri ve Halkevleri sanat çalışmalarıile ilgili uygulamalar olmak üzere dört maddede incelenmiştir. İkinci kısımda tek partidöneminde önemli sanat dergilerinde yayımlanan yazılardaki Türk Devrimi'ne ilişkintemalar ortaya çıkarılarak sınıflandırılmış ve müzik devrimi, anıtlar-heykeller, resim-mimarlık, devrim sanatının-devrimci aydının nitelikleri üzerine görüşler, sanatta ulusallık-yabancı sanatçıların konumu tartışmaları ve sanata devlet desteği başlıkları altındatoplanmıştır. Çok partili dönemde sanatın ele alındığı ikinci bölümün birinci kısmında,devletin sanata bakış açısının, özellikle Türk Devrimi ilkelerinden uzaklaşma eğilimleri ileparallellik gösterdiği, devletin sanat alanında aldığı kararları ve uygulamaları olumsuzyönde etkilediği görülmüştür. İkinci kısımda çok partili dönemde önemli sanat dergilerindeyayımlanan yazılardaki Türk Devrimi'ne ilişkin temalar ortaya çıkarılarak sınıflandırılmışve politika-irtica tehlikesine vurgu, devrim sanatına-tek parti döneminde sanata verilendevlet desteğine özlem, halka hizmet-halk için sanat üretmeye özlem, devrim sanatının-devrimci aydının nitelikleri üzerine görüşler, sanatta ulusallık-yabancı sanatçıların konumutartışmaları, müzik devrimi, resim-heykel alanları ve dinin sanata etkileri üzerinetartışmalar başlıkları altında toplanmıştır. 1931-1950 yılları arasında çıkan sanatdergilerinde yayımlanan yazılarda, Türk Devrimi'nin sanata verdiği değerin ve önemin birsonucu olarak gelişen sanat çevresinin nitelik olarak hedeflenen çağdaş bir düzeye ulaştığıgörülmektedir. Sanat çevresindeki yazarların Türk Devrimi'ni anlatım biçimleri devrimciaydın kimliklerini açıkça ortaya koymaktadır. 1931-1945 yılları ile 1945-1950 yıllarıarasında yayımlanan yazıların karşılaştırılması Türkiye'de bu dönemlerde yaşanan siyasalolayları anlamak ve karşılaştırmak için yeterli bilgi sunmaktadır. Tek parti dönemindesanat alanında gerçekleşen kurumsal-eğitsel tüm gelişmeler çok partili dönemde deizlenecektir. Devrimci aydınların vardıkları ulusçu-halkçı düşünce düzeyine tüm halkınulaşması yolunda yapılan olumlu çalışmalar 1945 yılından sonra politik nedenlerleengellenmiş ve devrimin yavaşlamasına neden olmuştur. Tek parti döneminde sanataverilen devlet desteğinin irtica eğilimleri nedeni ile kesilmesi, sanatta ulusallık bağlamındaTürk sanatçılarının önemi ve yabancı sanatçıların konumu sanat dergilerinde ciddi eleştirikonusu olmuştur. 1931-1950 yılları arasında sanatçıların Türk Devrimi'ni yoğun olaraksavundukları gözlemlenmektedir. 1931-1945 yılları arasında Türk Devrimi'nin sanatıdesteklediği ve kurumsallaştırdığı görülmektedir.

TURKISH REVOLUTION IN THE ART MAGAZINES OF THEREPUBLICAN PERIOD (1931-1950)Ayşe Hale BEŞKURTABSTRACTThe subject of our dissertation is the Turkish Revolution theme in the art magazinespublished between the years 1931-1950. The government?s point of view for arts and theTurkish Revolution theme in the articles of the art magazines are studied in two parts: artin the single-party period and and art in the multi-party period. The Turkish Revolution-artcircles relation is established through various themes.The first section of the first part is about art in the single-party period and government?spoint of view for arts is explained in particular with the views and opinions of Atatürk. Thedecisions which were taken accordingly and their applications are studied in four points; 1)CHP[RPP] Congresses and the decisions taken in the field of arts and their applications;2)Music revolution and its applications; 3)Applications related to the monuments andstatues; 4)Exhibitions, artists? country tours and applications related to the art fieldactivities of the Halkevleri[People?s Houses]. In the second section, the TurkishRevolution theme in the articles of the art magazines are classified under these titles: musicrevolution, monuments-sculptures, painting-architecture, opinions about the qualities ofrevolutionary art-revolutionary intellectuals, discussions on nationalism in art-the positionof foreign artists and the support given to the arts by the government. Second part is aboutart in the multi-party period and in the first section it is observed that the government?spoint of view for arts, which was formed particularly by the tendencies of abandoning theprinciples of the Turkish Revolution, had effected negatively the government?s decisionsand applications in the field of arts. In the second section, the Turkish Revolution theme inthe articles of the art magazines is classified under these titles: politics-emphasize on thedangers of reaction; missing the revolutionary art-government support given at the single-party period and to be in people?s service-to create for the people; opinions about thequalities of revolutionary art-revolutionary intellectuals; discussions on nationalism in art-the position of foreign artists; music revolution; painting-sculpture and impacts of religionon art. It is observed that in the articles of the art magazines published between the years1931-1950, the art circle authors had reached to the desired intellectual level as a result ofthe importance given to the arts by the Turkish Revolution. The revolutionist-intellectualidentity of the art circle authors is clearly demonstrated by their interpretition of theTurkish Revolution. The comparison of the articles published between the years 1931-1945and 1945-1950 presents adequate information to understand and compare the politicalevents which occurred in Turkey during these terms. The institutional and educationaldevelopments in the field of arts which had been realized in the single-party period arefollowed in the multi-party period as well. The positive works which had been performedto make the whole nation reach to the nationalist-populist intellectual level of therevolutionist intellectuals were blocked by political reasons and as a result the pace of therevolution had slowed down. Interruption of the government?s support for the arts as aresult of the reactionary tendencies, the importance of Turkish artists in the nationalistcontext and the position of the foreign artists have been seriously criticised in themagazines. It is observed that the artists supported the Turkish Revolution intenselybetween the years 1931-1950 and the Turkish Revolution supported and institutionalizedart between the years 1931-1945.