İkinci Dünya Savaşı` nda Türkiye` nin iç güvenliği

Abstract

Türkiye, insanlığın gördüğü en büyük felaketlerden birisi olan İkinci DünyaSavaşı'na girmemesine karşın, savaş yılları hem iç hem dış politikada sancılıgünlerin yaşandığı bir dönem olmuştur. Savaşın etkisi hemen her alanda hissedilmiş,ülkenin iç güvenliği ve bundan sorumlu olan güvenlik görevlileri de bu durumdanson derece etkilenmiştir.Bu dönemle ilgili değişik alanlarda çok çalışma yapılmasına karşınTürkiye'nin iç güvenliği konusu üzerinde çok fazla araştırma yapılıp yetkin eserlerortaya konulmamış, bu dönem daha çok dış boyutlu olaylar, problemler ve bunlarıniç politikaya ve sosyal yaşama yansıması açısından irdelenmiştir. Bu nedenle doktoratezi olarak hazırladığımız bu çalışmada, ?İkinci Dünya Savaşı'nda Türkiye'nin İçGüvenliği?ni savaş öncesi ve sonrası yaşanan olaylara ve gelişmelere de atıftabulunarak günümüze bakan boyutlarıyla ele aldık. Çalışma içerisinde iç güvenlikteşkilatlarının tarihsel alt yapıları, savaş yıllarında yapısal durumları ve yapılan yasaldüzenlemelerin yanı sıra iç güvenliği doğrudan ve dolaylı olarak etkileyen iç ve dışboyutlu olaylar incelenmiştir.Bu yıllar, Tek Parti yönetiminin ülkede güvenlik ve asayişi koruma adınatavizsiz uygulamaları hayata geçirdikleri, savaşın getirdiği olumsuz şartlar veekonomik sıkıntılar yüzünden halkın -tepkisel bir takım hareketlerin dışında-, siyasiolarak çok fazla örgütlenme imkânı bulamadıkları, ancak ileride oluşacak büyükmuhalefet hareketlerinin temellerinin atıldığı bir süreç olmuştur. Bu nedenle anarşive terör boyutlu veya toplumsal olaylar bu dönemde çok fazla yaşanmamıştır.Savaş boyunca yetkililer savaşın gidişatı ve Türkiye'nin savaşa girmeihtimaline karşı sürekli duyarlı olmuş, yaşanan gelişmeler hükümetleri dış savunmave ordunun ihtiyaçlarını ön plana almaya zorlamıştır. Yöneticilerin iç güvenliğisarsacak durumlara gücünü sarfetmeme, mevcut enerjisini dış savunmayayönlendirme düşüncesi, iç güvenliği sarsabilecek en ufak hareketlenmeye bile serttepki vermesine yol açmıştır. Bunun yanı sıra, ülkenin içinde bulunduğu ekonomiksıkıntılar ve yaklaşan savaş tehlikesi, halkın siyasi ve ideolojik kavgalardan çokgelecek kaygısı, hayat pahalılığı, darlık, ihtikâr ve karaborsa ile meşgul olmasına yolaçmıştır.Atatürk döneminde her alanda başlatılan yenileşme hareketleri içerisindePolis örgütünde de bir takım düzenlemeler yapılmış, İkinci Dünya Savaşı öncesiçıkarılan 1937 tarihli kanunla devrim niteliğinde kararlar alınmıştır. Ancak savaşınbaşlaması özellikle polisin eğitimi alanındaki hedeflerin tam olarak gerçekleşmesiniengellemiştir. Bütün bunlara rağmen savaş yılları ülkede göreceli olarak bir asayiş vesükunetin yaşandığı, yağma ve isyan olaylarının görülmediği bir dönem olarakdeğerlendirilebilir. Güvenlik kuvvetleri sınırlı imkânlarla inkılap karşıtı irticaisuçlarla, aşırı sağ ve sol hareketlerle, yolsuzluk olaylarıyla, savaşın doğurduğuekonomik suçlarla, doğal afetlerle, asayiş ve güvenlik olaylarıyla mücadele etmeninyanı sıra artan uluslararası boyutlu suçlarla da mücadeleye çalışmıştır.Belirtilen bu hususların detaylı olarak ele alındığı bu çalışma, önceliklesavaş yılları Türkiye'sine ilişkin orijinal polis kaynakları ve konuyla ilgili eserlerinincelenmesi ve bu bilgilerin iç güvenlik olgusunun daha iyi anlaşılabilmesinisağlayacak bir biçimde harmanlanmasıyla oluşturulmuştur.iii

Although Turkey did not participate in the World War II, which is one of themost devastating wars?s that humanity has experienced, the country faced manychallenges to its domestic and foreign policies which included domestic security andthose involved in it.Although there have been many studies about the World War II fromdifferent aspects, it is difficult to find a particular academic study in relation to thedomestic security of Turkey during the war. That era has been studied mainly frominternational events and their affects on social life and political situations point ofviews. This document has been prepared as part of a doctorate thesis entitled `TheDomestic Security of Turkey during World War II? and concentrates on pre and postwar conditions in the country, comparing them with present day. Also containedwithin the document are the organizational backgrounds of security institutions, wartime working conditions of security agents, legal remedies associated with securityand incidents which directly or indirectly affected security.During the war, governments strictly applied the rules and regulations tomaintain public peace and order, and, due to the negative situation stemming fromthe war, people could not organize politically as opponents - except some reactionalmovements. These formed the basis of opposition movements which were notidentified until after the war. Therefore, it is difficult to identify some terrorist andanarchist movements or mass demonstrations during war time.Turkish authorities were extremely sensitive about the war and the possibleinvolvement of Turkey, which led to the Government according priority to the needsof the army and the defense of the country. Therefore, authorities dealt with minordomestic incidents in order not to use resources that could be required for a possiblewar and defense. Economic conditions in the country during the war meant thatcitizens were more interested in economic inflation, corruption, the shortage of foodand goods and the black market instead of political issues.In 1937, during the Atatürk year, legislation was introduced to reform thecountry and this included the reform and re-organization of the police into a modernand efficient police service, but because of the war these were suspended. Despitethis, the war years could be considered a period in which public peace and order wasmaintained, thus, major incidents such as looting and uprising were not on a largescale. In addition to radical Islamists, extreme left (communist) and right(racist/fascist) organizations, the security services also had to contend withcorruption, economic crime, natural disasters, internal security issues and increasinginternational crimes with limited facilities.This thesis study in which the topics mentioned above were appraised indetails was completed by examining original police resources pertaining to the waryears and associated articles relating to Turkey during these years. Thus, all the datawas harmonized to have a better understanding the domestic security of Turkeyduring the World War II.