Bursa Halkevi Uludağ Dergisi ve Türk Devrimi

Abstract

ÖZETAtatürk'ün ve Türk Ulusunun özverisiyle, olağanüstü çaba ve gayretiylekazanılan mücadelelerin ardından, Türk Ulusunun çağdaş uygarlık düzeyineulaşabilmesi için devrimler arka arkaya hayata geçirilmeye başlanmış, devriminözümsenmesi, ideolojisinin anlaşılması amacıyla bazı kurulumların kurulmasınaihtiyaç duyulmuştur.Türk Devriminin halka ulaştırılmasına aracı olarak 19 Şubat 1932 tarihinde14 yerde resmen kurulan ve sürecin sonucunda sayıları 478'i bulan Halkevleri 9 şubeile etkinlik göstermişlerdir. Dergi çalışmaları Halkevlerinin en önemli etkinlikleriarasında yer almıştır. İlk kurulan Halkevlerinden biri olan Bursa Halkevi de?Uludağ? adlı süreli yayınla, dergi çalışmalarına katkıda bulunmuş, çalışmamızınkonusunu da bu dergi oluşturmuştur.Uludağ Dergisi 2 inci Kanun 1935 yılında yayın hayatına başlamıştır.6. sayısından itibaren adı ?Türkün? olarak değiştirilmiştir. Bu isim değişikliğininnedeni derginin içeriği, kapsamı itibarıyla, sadece Bursa yöresine değil, bütün TürkUlusunun yararlanabileceği nitelikte bir yayın olduğu inancıdır. Daha sonra Bursadenilince akla Uludağ geldiğinden, Bursa'yı en iyi tanımlayacak ismin ?Uludağ?olacağı düşünülerek tekrar 10. sayıdan itibaren ?Uludağ? ismi ile yayınlanmayadevam edilmiştir. Dergide, Cumhuriyet ve devrimlerin yerleştirilmesine, devrimönderlerine, stratejik ve milli konulara, felsefi yazılara, folklor araştırmalarına, tetkikyazılarına yer verilmiş, halkevi faaliyetlerine ilişkin çok sayıda yazı yayınlanmıştır.Hem Bursa'nın ve tüm Türkiye'nin hem de dünyadaki gelişmelerin nabzını tutuşuyladikkati çeken dergide Türk dili üzerinde yoğunlukla ve özenle durulmuştur.Konuların ele alınış biçimleri, Dil Devriminin arkasından çok zaman geçmemesinerağmen Türkçenin kullanılışındaki ustalık hayranlık uyandırmaktadır. Hemen hemenher sayıda Osmanlıca sözcüklerin Türkçe karşılıklarının verilmesi, dönemin SağlıkBakanlığının talebi üzerine, bazı tıp terimlerinin Türkçe karşılıklarının belirlenmesiişinin Bursa Halkevine verilmiş olması, Bursa Halkevinin dil çalışmaları konusundabir adım önde olduğunu göstermektedir.Bursa'nın, tarihsel, kültürel, sosyal, ekonomik hayatında ve Türk Devrimininyaygınlaşması ve benimsenmesi sürecinde önemli katkılarda bulunan BursaHalkevi'nin yayın organı Uludağ Dergisi, Mayıs-Haziran 1950 tarihinde yayınlanan102 inci sayısından sonra yayım hayatından çekilmiştir.ix

ABSTRACTDrawings upon the struggles won by the extraordinary efforts and devotion ofthe Turkish nation and Ataturk himself, the revolution have been reinforcedconsecutively in order to make the Turkish nation reach the level of moderncivilization. Some institutions have been required to be founded for the nation tocomprehend and interiorize those reforms and its ideology thoroughly.As a means of transmitting Turkish reforms to the nation, Adult EducationCenters, called people?s house, were established officially on February 19, 1932, 14of which were immediately inaugurated and nine of them were of particularimportance. On the date of their closure, their number had already reached 478.The People?s House of Bursa, one of the first established ones, contributed topublishing periodicals with its periodical called ?Uludağ?, which is the focus of ourstudy.Uludağ began to be published in January 1935. It was renamed as ?Türkün?as of the sixth issue. Regarding the scope and the content of the periodical, thepurpose of renaming was that the periodical did not only address to a limited Bursaregion but to the whole Turkish nation. Later on, as the best landmark to describeBursa is ?Uludağ?, it was again named ?Uludağ.? Many essays about the republicand the revolutions, the leaders of the reforms, strategic and national issues,philosophy, and folkloric studies were published in the periodical. It is also worthmentioning that Turkish language is carefully examined and the public opinions bothin Bursa, Turkey and in the world were reflected in the periodical. The styles inwhich the issues are dealt with and the excellence in the usage of Turkish languagedespite the short period of time after the language reform have caused greatadmiration. It shows that, as an indicator people?s house of Bursa being ahead ofother similar institutions, that in almost each issue, the Turkish equivalents ofOttoman words were given and people?s house of Bursa translated some of themedical terms into Turkish in accordance with the demand of the Ministry of Healthof the time.The publication of People's House of Bursa, ?Uludağ?, which contributedgreatly to the history, culture, society and economy of Bursa as well as to thespreading and adoption of the Turkish Revolution, was ceased to be published afterthe 102 nd issue of May-June 1950.