Türk boğazları siyasi tarihi ışığında Karadeniz`deki mevcut durum

Abstract

Tarihin ilk çaglarından beri Karadeniz çesitli uygarlıkların besigi olmustur. Türk Bogazlarıise Asya ile Avrupa'yı cografi olarak ayırmasına ragmen bu iki kıtayı siyasi olarak birbirinebaglamakta, degisik uyruklu, degisik kültürlerden ve dinlerden insanların birbirleriylekaynastıgı bir konumda yer almaktadır. Türk Bogazları gerek jeopolitik ve stratejik açılardangerekse uluslararası ulasım açısından degerini her zaman korumustur. Bu önemden dolayıTürk Bogazları bölgeye egemen olmak isteyen tüm güçlü devletlerin en önemli hedefi ikenTürk Bogazları'nı ellerinde tutan ülkelerin ise politika aracı olmustur.Yaklasık 2.5 asırdan beri küresel güçler Türk Bogazları ve Karadeniz'de egemenlik veyaimtiyaz için mücadele vermektedirler. Geçen bu süre içerisinde her ne kadar TürkBogazları'yla ilgili sorunların çözümüne yönelik çesitli çareler bulunmussa da bunlarıngerçeklesmesi bir o kadar da zor olmustur. Çünkü bulunan tüm çareler bölgeyle ilgili çıkardengelerinde ters yönlere etki etmistir. Çıkarlar dogrultusunda bir dönem dost olanlar düsman,düsman olanlar ise dost olmustur. Bunun pek çok örnegi geçen yüzyıllar içinde dünya tarihsayfalarında yer almıstır.Bu süreç günümüzde de aynı sıcaklıgını korumaktadır. Gelisen teknolojiye paralel olarakdevletlerin birbirlerine daha bagımlı hale gelmeleri ve bu uluslararası ticarete açık suyolundan yapılan ticari ulasımın her geçen gün artması, Türk Bogazları'nın öneminigünümüzde de aynı sıcaklıgıyla korumasına sebep olmustur. Geçmiste agırlıklı olarak ticarive askeri çıkar kavgalarına maruz kalmıs Türk Bogazları'nda, artan deniz trafigi sebebiyle,son yıllarda bir de seyir emniyeti sorunu ortaya çıkmıstır.Bunun yanında Sovyetler Birligi'nin dagılmasıyla Karadeniz'in jeopolitigi ve küreselgüçlerin, özellikle de ABD'nin, bölge üzerindeki stratejileri önemli bir dönüsüm geçirmistir.Bu stratejilere yönelik olarak Karadeniz'deki bugünkü senaryo Orta Asya ve Hazar enerjirezervleri; dünyanın en güvenli denizlerinden olmasına ragmen Karadeniz'in yeni güvenliktehditleri olarak adlandırılan uyusturucu, insan ve silah kaçakçılıgında geçis yolu olduguvarsayımıdır. Yarının senaryosunu ise kestirmek çok kolay gözükmemektedir.

The Black Sea has been a cradle of civilization since the first ages of history. Eventhough Turkish Straits separate Asia and Europe geographically, they connect thesecontinents politically and are located in a position where people from different nationalities,different cultures and different religions commingle. Turkish Straits have always maintainedtheir value both geopolitically and strategically and in terms of international transportation.Therefore, while Turkish Straits are the most significant target of all powerful states whichwish to dominate the region, they also became the political means of the countries whichcontrol this region.The global powers have been striving for dominance or privilege on Turkish Straitsand Black Sea for approximately 2.5 centuries. During this period, even though varioussolutions were found out for the problems related to Turkish Straits, the realization of suchsolutions has been a very difficult process. Because, all such solutions affected the balance ofinterests related to the region reversely. Through these interests, the ones who were oncefriends would become enemies or vice versa. Many examples of this took place in the worldhistory in the recent centuries.This process is current still today. Turkish Straits maintain their importance eventoday due to the rapid increase in commercial transport realized through water ways that areopen to this international trade and due to the fact that parallel to the advanced technology, thestates have become more dependent to each other. In the recent years, due to increased seatraffic, navigation safety also emerged at Turkish Straits which had predominantly becomeexposed to commercial and military conflicts of interest in the past.Furthermore, after the Soviet Union had collapsed, the geopolitics of Black Sea andthe regional strategies of global powers and especially of the US, have transformedsignificantly. With respect to these strategies, today?s scenario for Black Sea is on MiddleAsia and Khazar energy reserves; although it is one of the most safety sea area in the worldhypothesis of becoming a transit way for smuggling of drugs, people and arms which areconsidered as new security threats for Black Sea. It is not very easy to figure out tomorrow?sscenario.