Demokrat Parti döneminde TBMM`de Atatürk ve laiklik (1950-1960)

Abstract

ÖZETTezimizin konusu, ?Demokrat Parti döneminde, TBMM'de Atatürk veLaiklik (1950-1960)? tir. 27 senelik CHP döneminde, Kurtuluş Savaşı'ndan çıkankadrolar, 600 sene süren Osmanlı yönetiminin kalıntılarını temizlemeye, Atatürk ilkeve devrimlerini yerleştirmeye çalışmışlardır. Bu sürecin sonunda çok partilidemokratik dönem başlamış ve 1950-1960 yılları arasında Demokrat Parti iktidarıhüküm sürmüştür.Atatürk devrimlerinin yavaşlatıldığı ve belki de geriye döndürülmeyeçalışıldığı suçlamalarının yöneltildiği bu senelere damgasını vuran DP yönetiminin,dini alanda halkla yaptığı mutabakatın yerine getirilmesi kapsamında, din, laiklik veAtatürk'le ilgili olarak çıkarttığı kanunları ve bu konulardaki görüşmeleri araştırmakbu çalışmanın amacı olmuştur.Çoğulcu siyasi düzene geçişin başlangıcında ilk on yılı kapsayan bu yenidönemde, TBMM gündemine gelen Atatürk ve laikle ilgili kanunları, bu kanunlarınkanunlaşma süreci içinde görüşüldüğü komisyonların raporlarını ve genel kurulgörüşmelerini, ayrıca konumuzla ilgili olarak verilen soru önergelerini ve Diyanetİşleri Başkanlığı Bütçe görüşmelerini inceledik. Böylece, DP yöneticilerinin din,laiklik ve devrimler konularına yaklaşımlarını anlamaya çalıştık.TBMM'de söz konusu tüm görüşmeleri olabildiğince kısaltarak, özetleyerekama asıllarına sadık kalarak vermeye dikkat ettik. Dönemin milletvekillerinin birkısmının aynı zamanda Kurtuluş Savaşı'na katılan kahramanlar olduğudüşünüldüğünde, bu kişilerden bazılarının, Atatürk'e ve devrimlere hala karşıt olandüşüncelerini, açık değil ama üstü örtülü olarak ifade etme çabalarını yorumsuzaktarmaya çalıştık.İki bölüm halinde derlediğimiz çalışmamızda, Adnan MenderesHükümetlerini alt bölümler olarak aldık. Çalışmamızın, 1950-1954 yıllarını kapsayanbirinci bölümünde; ağırlıklı olarak kanunlar yer almaktadır. Bu kanunlarıngörüşülmesi sırasında, din istismarı, dinin siyasete alet edilmesi ve dinci-gelenekçiçevrelere verilen tavizler açıkça görülmektedir. Yine bu dönemdeki DİB bütçegörüşmelerinde, din ve laiklik kavramlarının yorumlanması da farklılaşmaktadır.1954-1960 yıllarını kapsayan ikinci bölümde; kanunlar yok denecek kadar az, bunakarşılık DİB bütçe görüşmeleri ağırlıkta olmuştur. Bu görüşmelerde din ve laiklikkavramları tartışılmış ve yeni tanımlamaların getirildiği görülmüştür. Ayrıca bugörüşmelerde dinin siyasete alet edilişinin ağır örnekleri dile getirilmiş ve DemokratParti siyasetinin çoğunlukla din ekseni üzerine oturduğu gözlenmiştir.vPDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

ABSTRACTThe topic of our thesis is ?Atatürk and Secularism in the Grand NationalAssembly of Turkey during the ruling Period of Democratic Party (1950-1960)?. Inthe ruling period of the Republican People?s Party for 27 years, the staff originatingfrom the War of Independence made effort to sweep away the remains of Ottomanruling which lasted 600 years and to settle the principles and reforms of Atatürk. Atthe end of the process the democratic multiparty period started and from 1950 to1960 the Democratic Party government ruled the country.The purpose of this study is to research the laws introduced by DemocraticParty within the framework of fulfilling the agreement of DP with the public in thefield of religion. The laws mentioned in the study related with religion, secularismand Atatürk belonged to the period of DP ruling which was accused of slowing downor possibly suspending the revolutions of Atatürk.In the first decade of this new democratic period, the codes about Atatürk andsecularism that came up to the Grand National Assembly of Turkey, the reports ofthe commissions in which the codes were discussed in the process of legislation andthe negotiations of the general assembly, in addition, the motions related to oursubject and the budget discussions of Department of Religious Affairs were studied.Thus, we tried to analyses the approach of Democratic Party?s executives to religion,secularism and revolutions.We paid attention to mention the negotiations in the Grand NationalAssembly of Turkey by shortening and summarizing but being faithful to the originaltexts as far as possible. When it is taken into consideration that some of the deputiesof this period were at the same time the heros taking part in the War ofIndependence, we tried to transfer some of these deputies efforts of implying theirideas against Atatürk and his reforms without any comment.The governments of Adnan Menderes are given in subtitles in our studyconsisting of two chapters. In the first chapter of our thesis involving the years of1950-1954, the codes are predominantly mentioned. Religion exploitation, the abuseof religion for politics and the concession made for radical and traditionalist groupsare clearly seen in due time of the discussions of law. Still in the budget discussionsof Department of Religious Affairs, the commendation of religion and secularismdifferentiates. In the second chapter including the years 1954-1960 the laws are littleor no but the budget discussions of Department of Religious Affairs are extensivelyhandled. It has been noticed that religion and secularism were discussed and newdefinitions of these concepts were made at these discussions. In discussions ofchapter two, samples of religion made an instrument of politics were displayed andDemocratic Party politics determined to be based mainly on religion.viPDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com