Karadeniz`in artan stratejik önemi ve geleceği

Abstract

Karadeniz; fiziksel, oşinografik, ekolojik özellikleriyle kendine özgü bir yapısı olan ve tarihin her devrinde önemini koruyan bir denizdir.Çalışmada Türkiye'nin, bölge ülkeleri ile ekonomik ilişkileri ve Karadeniz'de Kısa Mesafeli Deniz Taşımacılığı ele alınmış, kritik olduğu değerlendirilen Balkanlar, Kırım, Kafkasya-Hazar Havzası incelenmiş, büyük güçlerin Karadeniz'deki mücadelesi kapsamında; ABD, NATO, AB, RF ve Şangay İş Birliği'nin (ŞİÖ) arasındaki ilişkiler ve amaçları irdelenmiştir. Karadenizdeki mücadele sonucunda 2008 yılında patlak veren RF-Gürcistan savaşı ve bölgeye etkileri analiz edilmiştir.Bu çerçeverede Karadeniz'in çevresinin (Balkanlar, Kırım, Kafkasya ve açık deniz ile tek bağlantısı olarak Türk Boğazları) tarihin her döneminde olduğu gibi günümüzde de stratejik önemini koruduğu, Hazar Havzası petrol ve doğal gaz kaynaklarının son yıllarda önemini artırmasıyla, Karadeniz, tüketici Avrupa ile üretici bölgeler arasında bağlantı değerini artırdığı görülmektedir.2008 yılında yaşanan RF-Gürcistan savaşı ile, RF, bu bölgede yayılan ABD, AB, NATO güçlerinin ilerleyişini yavaşlatmıştır. Batı Güçlerince, RF'nun, Avrupa'ya doğal gaz sevkiyatında tek satıcı konumunu kırmaya yönelik enerji politikaları oluşturulmakta, bu kapsamda, Kafkasya, Türkiye, Ukrayna ve Balkanlar önem kazanmaktadır. NABUCCO boru hattı projesinde önemli bir adım olan ve 13 Temmuz 2009 tarihinde imzalanan Hükümetler Arası Anlaşma da bunun bir yansımasıdır.Enerji politikaları oluşturulurken, güvenlik politikaları da gündeme gelmektedir. Karadeniz'de, Türkiye, enerji politikalarında batı yanlısı bir politika izlerken, güvenlik politikalarında Montrö Sözleşmesi ile getirilen statükoyu koruyan bir anlayış çerçevesinde RF ile uyum içindedir. Türkiye'nin bölgede güvenlik politikası statüsünü koruyabilmesi için, bağımsız enerji politikaları geliştirmeye ihtiyacı vardır. Karadeniz'de petrol arama çalışmalarının hızlandırılması da bu yönde atılmış bir adımdır. Enerjinin, Kaynakların ve Ulaştırma Hatlarının çeşitliliği kapsamında, tüm komşu ülkeler ile enerji politikası geliştirmeye ihtiyaç vardır.Karadeniz'in, gelecekteki durumunun neler olabileceği, Türkiye'nin bu kapsamda yapmak zorunda olduğu eylemler, hareket tarzları belirlenmiş, sonuç olarak, bölgede barışın, yine bölge devletleri tarafından sağlanmasının esas alınmasının, bölge ülkeleri ile ekonomik, kültürel ilişkilerinin geliştirilmesinin, enerji koridorlarında Türkiye'nin etkin olarak yer almasının önemi vurgulanmıştır. Bu yönde Karadeniz'de güvenlik politikalarının, kıyıdaş ülkeler tarafından geliştirilmesinin yeterli olacağı, KUH, BLACKSEAFOR gibi oluşumların tüm kıyıdaş ülkeler tarafından benimsenmesine yönelik adımlar atılması, Montrö Sözleşmesinin, tüm kıyıdaş ülkeler için doğal bir savunma mekanizması olduğu ve bunun da kısa vadeli çıkarlar uğruna değiştirilmemesi/kaybedilmemesi gerektiği her türlü platformda dile getirilmelidir. Gelecekte Ukrayna ve Gürcistan, NATO ve AB'ye üye olsalar dahi Montrö Sözleşmesini devam ettirmeye yönelik projeler geliştirilmelidir. Diğer yandan Bölgede kıyıdaş ülkeler ile ekonomik ilişkiler geliştirilmeli, buna paralel olarak Kısa Mesafeli Deniz Taşımacılığı desteklenmeli, deniz ulaşımı güvenliği sağlanmalı, haklar arasında barış ortamını kuvvetlendirici kültürel ve sportif faaliyetlere ağırlık verilmelidir.

Blacksea; has a peculiar side with it?s oceanoghrafic, echologic, phiysical properties and has always protected it?s value in all period of history.The relationships of Turkey with the Blacksea countries and Short Sea Shipping in Blacksea have taken up, the critical regions like Balkans, Crimean, Caucasus-Caspian Region, Turkish Straits and Montreaux Convention have been examined. The scope of the big powers?s struggle in Blacksea; The reletionship between the USA, NATO, EU, RF and Shanghai Cooperation Organization (SCO) and tehir aims have been investigated. At the end of this struggle, It is analyzed that the war of RF-Georgia and it?s effects to the region.As all along, Blacksea?s surroundings (Balkans, Caucasus, Crimean and Turkish Straits that has the unique connection with the high seas) keeps it?s strategic value at present as well. While the oil and natural gas resources of Caspian Region is getting importance, Blacksea has increased it?s value as a connection area between the consumer Europe and the supplier regions.RF retarded that USA, EU, NATO?s broadening out by way of the war between the RF-Georgia in 2008, in this region. The West Powers making energy politics for preventing RF?s single seller position, in this scope, Caucasus, Turkey, Ukraine, Balkans are getting value. Intergovernmental Agreement is the reflection of this which the important step in NABUCCO Pipeline Project and signed in 13 July 2009.The security politics are current topics while forming energy politics. Turkey is in harmony with RF, for the security politics in scope of Montreux Convention while Turkey follows west sides politics for energy in Blacksea region. Turkey needs to improve independent energy politics to keep the status of the security politic in the region. It is the step that fastening the oil searching in Blacksea. Turkey must develop an energy politic with all seaside states that is comprehending the variety of energy, resources and transport lines.It is determined that, what can be the situation of Blacksea in future, the actions, movements of Turkey?s has to do; consequently, it is emphasized the importance that, the peace in region must be ensure by the regional states, the culturel and economic relationships between the regional states must be develop and Turkey must take part in energy corridors actively. The security politics in Blacksea will be sufficient which is developped by the seaside states, it must be taking up for the formations like Blacksea Harmony, BLACKSEAFOR, to appropriate by all seaside states, it must be state in all platforms that Montreux Convention is a natural defence instrument for all seaside states and this situation must not be amend/loss fort he short time interests. The projects for the going on Montreux Convention must develop even Ukraine and Georgia be included as amember of NATO and EU in future. The economic relations must be develop between the seaside states in the region, as parallel to this, Short Sea Shipping must be support, Maritime Transport Safety must be provide, the culturel and sporting activities must be improve for strengthening the peace situation between the peoples.