Yunan tarihçiliğinin gözüyle Anadolu harekatı (1919-1923)

Abstract

?Yunan Tarihçiliğinin Gözüyle Anadolu Harekatı (1919-1923)? adlı tezimiz, giriş ve beş bölümden oluşmaktadır. Tezin amacı, Anadolu Harekatı'nın Yunan tarih kitaplarında ne şekilde ele alındığını ve Türk tarih yazımıyla varsa farklılıklarını ortaya koymaktır.Tezimizin giriş bölümünde Anadolu Harekatı'nı gerçekleştiren Helen (Yunan) ulusu tanımlanmış, Helenizm'le Ortodoksluk ilişkisi ortaya konmuş, Helenlerde ulusal bilincin nasıl oluştuğu ve gelişme gösterdiğinin yanında, Büyük Ülkü anlamına gelen ?Megali İdea? kavramı üzerinde durulmuştur.Birinci bölüm altında Anadolu Harekatı sürecinin daha iyi kavranılabilmesi için, Yunanlılar cephesinden Anadolu Harekatı'nı hazırlayan gelişmeler konu edilmiştir. Bu çerçevede II. Meşrutiyet Döneminde Osmanlı Rum Cemaati'nin etkinlikleri de ele alınmıştır. 1909 Gudi Darbesi, Yunan Ordusu'nun restorasyonu ve harekat dönemi aktörlerini ortaya çıkarması bakımından bir dönüm noktası olarak değerlendirilmiştir. Bu bölüm altında Balkan Savaşları'ndan, ayrıca Yunanistan'da Birinci Dünya Savaşı yılları itibariyle ortaya çıkan bölünmüşlükten söz edilmiştir ki bunun, Anadolu Harekatı esnasında dahi savaşan Yunan Ordusu ve toplumu üzerinde çarpıcı etkileri olmuştur. Yine bu bölüm içinde bir kurmay subay olan İoannis Metaksas'ın Anadolu Harekatı'ndan önce, olası bir Türk-Yunan savaşının seyrine ilişkin değerlendirmelerine yer verilmiştir.Tezin ikinci bölümü üç alt bölümden oluşmuştur. Bunlardan birincisi Yunanistan'ın İzmir çıkarması öncesi etkinliklerini konu etmektedir. Helenlerin Mondros Ateşkes Antlaşması ile ilgili görüşleri, Yunanistan'ın katıldığı Ukrayna Harekatı ve Paris Barış Konferansı'ndaki aktivitesiyle, yaptığı propaganda neticesinde müttefikler tarafından Anadolu'ya çıkartılması bu çerçevede ele alınan konulardır. İkinci alt bölümde Yunanistan'ın İzmir'i işgali anlatılırken, üçüncü alt bölümde de 1919 yılı sonuna kadar Batı Anadolu'da gerçekleştirdiği işgallerden söz edilmiştir.1920 Kasım'ında Yunanistan'da gerçekleştirilen milletvekili seçimlerine kadar Anadolu Harekatı'yla ilgili gelişmeler, tezin üçüncü bölümünün konularını teşkil etmiştir. Bu bölümde 1920 yılındaki diplomatik gelişmelerin yanında, Yunan Ordusu'nun Anadolu'daki ilerleyişine ve Doğu Trakya'yı işgaline yer verilmiş, devamında ise 1920 Kasım seçimleri ve etkileri ele alınmıştır.Dördüncü bölüm Batı Anadolu'da ilerleyen Yunan Ordusu'na karşı, düzenli Türk ordu birliklerinin verdiği mücadeleye ilişkindir. Bu bölüm altında 1921 yılı sonuna kadar Anadolu Harekatı'nın muharebeler süreci ele alınmış, muharebelerin amaçlarına, uygulanan stratejilere, bunların seyrine ve sonuçlarına, ayrıca Yunan tarih kitaplarında yer alan bunlarla ilgili değerlendirmelere yer verilmiştir.Yunan Ordusu'nun Anadolu'daki varlığına son verecek olan Türk Büyük Taarruzu, tezin beşinci bölümü konusudur. Yine bu bölüm içinde Yunanlıların Anadolu'yu terk edişi neticesinde Yunanistan'da meydana gelen ihtilal, ihtilalin aldığı kararlar ve savaşı bitirecek olan Mudanya Ateşkesi'yle Lozan Barış Antlaşması ele alınmıştır.

Our thesis titled `The Anatolian Operation (1919 ? 1923) From The View Of Greek Historians? consists of an introduction and five sections. The aim of the thesis is to reveal the expression of Anatolian Operation in Greek history books and find the differences with Turkish historiography.In the introduction section of the thesis the Helen (Greek) nation which realized the Anatolian Operation has been defined, the relation of Hellenism with Orthodoxy revealed, the establishment of national awareness and improvement at Helens and meanwhile the `Megali Idea` (Great Ideal) concept has been emphasized.At the first section, the progresses that prepared the Anatolian Operation have been taken as subject in order to understand better the Anatolian Operation. In this context, the actions of Ottoman Greek Association at II. Constitutional Monarchy period has been studied. The Goudi Revolution in 1909 has been evaluated as a turning point for restoration of the Greek Army and to bring into light the actors of the operation period. Under this section, have been mentioned about the Balkan War, also regarding the division in Greece which started in the First World War years. This division had impressive effects on the Greek Army during the Anatolian Operation and on the society. Also, the impressions of staff officer Ioannis Metaxas related to the progress of a probable Turkish?Greek war before the Anatolian Operation, has been given at this chapter.The Second section of the thesis consists of three sub-sections. First of them takes as subject the actions of Greece before the Izmir landing. The views of Greeks related to the Mondros Armistice, the Ukrain Operation that Greece participated and activities at Paris Peace Conference and Greeks landing to Anatolia as a result of the propaganda by the Allies are the issues in this frame. At the second sub-section have been mentioned about the Greek invasion of Izmir, at the third sub-section was mentioned related the invasions in Western Anatolia up to the end of 1919.The subjects of the third section of the thesis are the developments related to the Anatolian Operation up to the Parliamentary Election in November 1920. In this section, beside the diplomatic developments of the 1920, the march of the Greek army in Anatolia and the invasion of Eastern Thrace takes place. The elections of November 1920 and its effects have been studied afterwards.The fourth section is about the fight of organized Turkish army against the Greek Army marching to Western Anatolia. In this section the fights of Anatolian Operation up to end of the year 1921 have been studied. The purpose of the fights, the strategies, the progress and results of the strategies, also evaluations in Greek history books related with these subjects have been studied.The subject of the fifth chapter of the thesis is the Great Turkish Assault which would end the existence of the Greek Army in Anatolia. Beside this, the revolution which happened as a result of the Greek Army?s retreat from Anatolia and the decisions of the revolution are considered. Also, the Mudanya Armistice and the Lausanne Peace Treaty that would end the war have been studied.