Tevhid-i Tedrisat`tan Harf İnkılabına ilköğretim (1924-1928)

Abstract

Osmanlı Devleti'nden devralınan çoklu eğitim yapısına Cumhuriyet hükümeti Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile son verdi. Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile tüm okulların yönetim ve denetimi dönemin Milli Eğitim Bakanlığı'na devredilmiş oldu. Misak-ı Milli sınırları içindeki tüm okulların, öğretmen ve öğrencilerin tespiti için yurt genelinde istatistiksel verilere ulaşıldı. Tüm il ve ilçe maarif idareleri bakanlıkla sıkı bir iletişime geçtiler. Böylece bakanlık ihtiyaçları daha iyi tespit edebilecek ve gerekli yasal düzenlemeleri ona göre yapacaktı. 3 Mart 1924 sonrası hummalı bir bilgi belge akışı sayesinde yeni nesillerin milli değerlerin bilincinde ve Cumhuriyet'in temel niteliklerine sahip çıkabilecek olgunlukta yetişmelerini sağlamak üzere düzenlemelere geçildi. 1926 yılında eğitim faaliyetlerini düzenlemek amacıyla ?Maarif Teşkilatına Dair Kanun? kabul edildi. Türkiye Cumhuriyeti dâhilindeki tüm öğretim kurumlarının işleyişi bu kanunla sağlandı. Bu yasayla maarif 8 ayrı eminliğe ayrıldı. Eğitim teşkilatı yeniden düzenlendi. Bütçeden eğitime ayrılan pay arttırıldı. 29 Ekim 1923 tarihinde büyük mücadeleler sonrasında Cumhuriyet ilan edildiğinde tahmini 12 milyon nüfusun yalnızca %10'a yakını okuma ve yazmayı bilmekteydi. 1928'de ise Osmanlı devletinin kuruluşundan 1928'e kadar kullanılan Arap alfabesinin kullanımından batı uygarlığının kullanmakta olduğu Latin alfabesine geçiş sağlandı. Cumhuriyet'in hedeflediği eğitim alt yapısının temellerinin atıldığı bu dönemde ilköğretime ait çeşitli düzenlemeler, yeni yapılanmalar, ilkokul öğretmenleri yetiştirmede ve öğrencilerin yetiştirilmesinde çeşitli gayeler gerçekleştirilmeye başlandı Yokluklar içinde verilen eğitim mücadelesi günümüz ilköğretim politikalarına ışık tutması açısından örnek ve ibret alınması gereken bir dönem olarak eğitim tarihimizdeki yerini aldı. Bu tez 1924 yılından 1928 yılının sonuna kadar olan dönemde ilköğretime ait yapılan yoğunlukla yasal düzenlemeleri içermektedir.

The Republican Government ended the multiple educational structure inherited from the Ottoman State with the Unification of Education (Tevhid-i Tedrisat). Administration and supervision of all schools were transferred to the Ministry of Education by the Unification of Education Law. Throughout the country, the statistical data was collected for the determination of all the schools, teachers and students within the national borders. The entire provincial and district educational administrations closely communicated with the Ministry of Education. Thus, the Ministry would be able to determine the needs and accordingly better able to make the necessary legal arrangements. After March 3, 1924 because of a feverish flow of information and documents, the regulations were initiated to provide the education of new generations at maturity who would be conscious of national values and stand as protector to the fundamental characteristics of the Republic. In 1926, ?The Law Concerning the Educational Organization? was accepted in order to organize educational activities. The functioning of all educational institutions was bound to this law. The Educational system was separated into eight different departments [eminlik] with this law. The share allocated to education from the budget was increased. When the Republic was proclaimed after great struggles on October 29, 1923, only 10% of the approximately 12 million people were literate. In 1928, the Latin alphabet of the western civilization replaced the Arabic alphabet, which had been in use since the foundation of the Ottoman State. In this period when the foundations of the educational infrastructure targeted by the Republic were laid, primary education, various arrangements of it, new transformations, aims to bring up primary school teachers and students started to be realized. The struggle for education in poverty and great need has taken its place in our history of education as a period to be taken as an example and a lesson for the present policies of primary education. This thesis mostly includes the legal regulations about primary education from 1924 to the end of 1928.