Meriç Nehri ile Saros Körfezine taşınan sediment, tatlı su ve ağır metaller

Abstract

Bu tez çalışmasında Saros Körfezi'ne (Kuzey Ege Denizi) Meriç Nehri ve kolları ile karadan taşınan girdiler, Elektrik İşleri Etüd İdaresi (EİE) ve Devlet Su İşleri (DSİ) ölçüm istasyonlarından elde edilen verilerin uzun yıllar ortalaması (1970?2009), yıllık ve mevsimsel değişimleri ile incelenmiştir. Meriç, Tunca ve Ergene nehirlerinden yılda ortalama 6,6 km3 su ve 1,2 X 106 ton sediment boşalmaktadır. Meriç Nehri en fazla su ve sediment yüküne sahip olup, Ergene ve Tunca nehirleri onu izlemektedirler. Bu sıralamada drenaj alanının büyüklüğü rol oynamaktadır. Yıllık akılardaki değişimler havzada yaşanan kuraklık ve sellenmeler gibi iklim faktörünün etkisindedir. Çözünmüş olarak taşınan anyon ve katyon yüklerinin bolluk sırası Ca+2+Mg+2 > HCO3- ve Cl- > Na+ > K+ şeklindedir ve birincil olarak drenaj alanındaki jeolojiyi yansıtırlar. Meriç ve Tunca nehirleri `kayaç tipinin hakim olduğu` sular grubuna uymaktadırlar. Ergene Nehri de bu grup içinde yeralmakla birlikte drenaj alanındaki sanayinin olumsuz antropojenik etkisinin izlerini taşımaktadır. Suda çözünmüş ağır metal iyonlarından yılda 5,8 ton As, 2,6 ton Cd, 11,2 ton Pb, 8,5 ton Cu, 305,7 ton Fe ve 35 ton Mn taşındığı hesaplanmıştır. As, Cd, Pb ve Cu değerleri Yunanistan ve İtalya'dan Akdeniz'e katılan nehir sularına göre yüksektir. Meriç Havzasın'daki yaygın tarımsal faaliyetlerin içerdiği pestisit ve gübreler özellikle As, ve Cd'un yükselmesine, sanayinin artıkları da diğer metallerin artmasına neden olmaktadır.

In this study, riverine inputs from Meriç Basin into the Saros Gulf (Northern Aegean Sea) were investigated by examining long- termi annual and and seasonal changes of the data covering a period between 1970 and 2009 collected by EIE and DSI. Meriç, Tunca and Ergene rivers transports annually 6,6 km3 water and 1,2 X 106 ton sediment. Meriç River has the highest loads and followed by Ergene and Tunca rivers. The size of the drainage area is the most important factor for controlling the loads amongst the rivers. Annual flux changes are mainly controlled by the dryness and floods of regional climate. Dissolved anions and cations abundances of all three rivers are in order of Ca+2+Mg+2 > HCO3- ve Cl- > Na+ > K+. Meriç and Tunca river waters are classified to `Rock-dominated water` type which are primarily reflecting the geological factors of the drainage area. Ergene River is also considered into this group, but partly reflects the anthropogenic impacts of industrial activities within the drainage area. As dissolved heavy metals, annualy 5,8 ton As, 2,6 ton Cd, 11,2 ton Pb, 8,5 ton Cu, 305,7 ton Fe and 35 ton Mn are transported to Saros Gulf. The loads of As, Cd, Pb and Cu are higher, compared to some rivers draining into Mediterranean Sea from Greece and Italy. Extensive agricultural activities, including fertilizers and pesticides, in Meriç Basin are mainly responsible for As and Cd. Wastewaters from various industry cause elevation of other metals.