Fahrettin Kerim Gökay`ın İstanbul Valiliği ve Belediye Başkanlığı (1949-1957)

Abstract

Bu tezde, 1949-1957 yılları arasında İstanbul valiliği ve belediye başkanlığı yapmış olan Ord. Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay'ın bu görev süreci incelenmiştir. İstanbul Valisi ve aynı zamanda, İstanbul'da mevcut bulunan birleşik idare nedeniyle merkezi hükümetin görevlendirdiği bir belediye başkanı olan Fahrettin Kerim Gökay, CHP iktidarı tarafından göreve getirilmiş ancak henüz yedinci ayında 1950 genel seçimleri sonucunda değişen iktidara karşın görevine devam etmiştir. Gökay'ın İstanbul'da görevli olduğu dönem Türkiye'nin 1950 yılından itibaren yaşadığı değişimin bir modeli niteliğindedir. Üç bölümden oluşan çalışmamızın birinci bölümde Fahrettin Kerim Gökay'ın biyografisi, Türk belediyeciliği ve İstanbul'a ilişkin bilgiler verilmiş, ayrıca Gökay'ın göreve gelişinden önceki dönemden itibaren Türkiye'de yaşanan siyasal gelişmeler genel hatlarıyla ortaya konmuştur. Tezimizin ikinci bölümde Gökay'ın CHP tarafından göreve getirilişi ve ilk dönem olarak adlandırılabilecek olan yedi aylık süreyi kapsayan çalışmalarına yer verilmiştir. Tezin üçüncü bölümünde ise; DP iktidarının belediyecilik anlayışı ortaya konmuş, Fahrettin Kerim Gökay'ın DP iktidarı ile birlikte İstanbul'da yürüttüğü çalışmaların yanı sıra bu dönemde İstanbul'da yaşanan önemli gelişmelere de yer verilmiştir. CHP tarafından göreve getirilen ancak DP'nin İstanbul Valisi olarak anılan Gökay'ın İstanbul'daki görev süreci, Türkiye'de 1950'lerde yaşanan değişimin İstanbul'daki yansımalarını açıkça ortaya koymaktadır. Fahrettin Kerim Gökay göreve gelişinden kısa bir süre sonra CHP'den istifa etmiş ve görev süresi boyunca siyasal partiler ile ilişkide bulunmamıştır. İstanbul halkının ucuz ve sağlıklı beslenmesi ve barınması, şehirde asayişin sağlanması konularında çalışmalarda bulunan Gökay, basının ve halkın büyük sevgi ve desteğini kazanmıştır. Fahrettin Kerim Gökay, 1930'dan itibaren birleşik idare ile yönetilmiş olan İstanbul'un ?Vali ve Belediye Başkanı? unvanlı son yöneticisidir.

This theses studies the tenure of Ord. Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gokay that has been served as the Mayor and the Governor of the city Istanbul in between 1949 and 1957. Because of the united administration, Republican People?s Party (CHP) appointed Fahrettin Kerim Gokay has served both as the mayor and the governor of the city of Istanbul simultaneously. Despite the change in power with the 1950's general governmental elections, just seven months after his appointment, Gokay was able to continue his responsibilities serving both as a mayor and governor. Starting from 1950, Gokay's serving years in Istanbul were showcasing the changes that in general Turkey, as a whole country, was going through. Gokay's eight years of tenure has been approached in three parts in this paper. The first part consists of; Gokay?s biography, Turkish city governing history, informations about İstanbul and the political developments in Turkey prior to his appointment. The second part consists of; his appointment by the CHP, and his first seven months of activities in the office up until to the 1950 general elections. The third part consists of; the civil government strategies of the Democrat Party (DP), Gokay's achievements in the city of Istanbul which has been carried out with the central government, DP, and the major incidents that took place in Istanbul during his tenure years. As initially appointed by the CHP, but later known as the DP's mayor, Gokay's tenure years in Istanbul, depicts the local reflections of the changes that took place Turkey in general during the 1950 era. Fahrettin Kerim Gökay has resigned from the CHP shortly after his designation and remained nonpartisan during his entire tenure. Among the several other things, Gokay's efforts on the affordable housing, establishing healthy food resources and tranquillity to the city have been greatly appreciated by the people of İstanbul. Fahrettin Kerim Gokay was the last official who was holding both the titles `Mayor & Governor` at the same time of istanbul which had been governed by the united administration since 1930.