Atopik bünyeli çocuklarda kullanılan astemizolün hipotalamo-hipofizo-sürrenal aks üzerine etkileri

Abstract

97 ÖZET Çalışma, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Allerji Polikliniğine başvuran ve yaş ortalamaları 9.21 ± 1.73 olan 9'u erkek, 6'sı kız 15 atopik bünyeli çocuk üzerinde yapıldı. Hastaların 12 tanesi (% 80) bronşiyal astım, 2 tanesi (% 13.3) allerjik rinit ve 1 tanesi de (% 6.6) ürtiker idi. Astemizol'ün hipotalamus-hipofiz-sürrenal aksı üzerine olan etkilerini araştırmak üzere planladığımız bu çalışmada, hastalara 3 ay süre ile Astemizol 0.2 mg/kg/gün oral olarak akşam yemeğinden 1 saat önce aç karnına verildi. Hastaların tedaviden önce ve tedaviden sonra olmak üzere tartı, relatif tartı, boy ölçümleri ve boy persantilleri incelendi, 24 saatlik idrarda serbest kortizol tayini, ACTH testi ve metirapon testi yapıldı. 3 aylık tedavi sonunda tartı değerinde 3.1 ± 2.1 kg, boyda 2.7 ± 1.9 cm lik artış saptandı. Bazal kortizol düzeyinde ve ACTH'ya kortizol yanıtında herhangi bir değişiklik gözlenmedi. 24 saatlik idrarda serbest kortizol düzeyinde herhangi bir değişiklik saptanmadı. Bazal 1.1-DOC düzeyinde anlamlı yükselme (P<0.01) ve bazal ACTH düzeyinde anlamlı azalma (P<0.05) saptandı. Metirapon testinde saat 08.00 de kortizol98 salınımında baskılanma saptandı, ancak bu baskılanma tedavi öncesine oranla anlamlı bir şekilde daha az idi (P<0.001). Yine metirapon testinde saat 08.00, saat 12.00 deki 11- DOC düzeylerinde anlamlı azalma saptandı. (P<0.001 ve P<0.01) Tedavi sonrası metirapon testinde saat 08.00, 12.00 ve 14.00 de ACl'H düzeylerinde anlamlı azalma bulundu (P<0.001, P<0.001 ve P<0.01). Bu çalışma sonunda, gerek bazal kortizol düzeyinin, gerekse ACTH uyansma kortizol yamtınm ve 24 saatlik idrardaki serbest kortizol düzeylerinin değişmemesi, Astemizorün adrenokortikal fonksiyonları ve uç organ düzeyinde kortizol salmımı etkilemediği şeklinde yorumlandı. Tedavi sonrası metirapon testinde saat 08.00 kortizol salınımındaki baskılanmanın tedavi öncesine oranla daha az olması ve 11-DOC düzeylerinde azalma saptanması, Astemizol'ün periferde metirapon'un 11- fi hidroksilaz enziminin inhibisyon etkisini kısmen azalttığına bağlandı. Tedavi sonrasında, ACTH düzeylerinde tedavi öncesine oranla azalma saptanması, uzun süreli Astemizol kullanımmda ilacın merkezi sinir sistemine geçtiği ve ACTH salgılanmasını süprese edici bir etki gösterdiğine bağlandı. Ancak bu süpresyonun hipotalamustaki CRH reseptörlerinden mi yoksa hipofizdeki kortikotrop hücre reseptörlerinden mi kaynaklandığını bu çalışma ile söylememize olanak yoktur. Bu aşamada daha ileri testlere ve daha ileri araştırmalara ihtiyaç vardır.