Tehlikeli maddelerin denizyolunda taşınması ve risk yönetimi: Türk Boğazlar bölgesi örneği

Abstract

Türk boğazlar bölgesi sosyo-ekonomik, kültürel, stratejik ve jeopolitik açıdan Dünya'nı en önemli suyollarının başında yer almaktadır. Buna ek olarak Karadeniz'e kıyısı olan ülkelerinin Dünya'ya açılan kapısı konumundadır. Dünya ticaretinin önemli bir bölümü Türk Boğazlar Bölgesi üzerinde gerçekleştirilmektedir.Buna karşılık Türk Boğazlar Bölgesinde deniz trafiği her geçen yıl sürekli bir artış göstermektedir. Artan trafik hacmine ek olarak gemilerin boyları, kapasiteleri ve özellikleri yönünden de önemli gelişmeler kaydedilmektedir. Diğer bir önemli faktör de taşınan yükler ile ilgili olmaktadır. Taşınan yükler içerisinde yer alan, çevre insan sağlığı ve diğer varlıklar üzerinde önemli risklere sahip olan tehlikeli maddelerin, boğazlar yoluyla taşınmasında düzenli ve kayda değer bir artış söz konusu olmaktadır. Türk Boğazlar Bölgesinde yerel trafiğin yanı sıra uluslararası deniz trafiği de önemli ölçüde artış göstermektedir. Montrö boğazlar sözleşmesinin imzalandığı 1936 yılında günlük ortalama 17 gemi geçiş yaparken, günümüz itibarıyla bu rakam 139'a ulaşmıştır. Dolayısıyla Türk Boğazlar Bölgesi gemi trafiği geçen 74 yılda sekiz kat artmıştır. Son on yıllık dönemde geçen gemiler %19,3 oranında artış göstermiştir. diğer yandan Boğazlarda tanker trafiği de %42, taşınan tehlikeli madde miktarı %45 oranında artış göstermiştir.Dolayısıyla her geçen gün Türk Boğazlar Bölgesinde risk artmaktadır. Bu çerçevede başlangıç olarak bölgeye ilişkin risklerin açık bir biçimde ortaya konması ve bu risklerin ortadan kaldırılmasına yönelik önlemlerin geliştirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada Türk Boğazlar Bölgesine yönelik sistematik bir risk analizi ve yönetimi gerçekleştirilmiş, iyileştirmeye yönelik önlemler ortaya konulmaya çalışılmıştır.

The Istanbul Strait is one of the important waterways in the world because of its socio-economic, cultural, geopolitical and strategic importance. At the same time, it is a unique gateway for Black Sea countries. The most important part of world trade is realized through the Turkish Straits.With globalization, world trade has shown rapid development and this situation has also affected the shipping industry. In parallel with growing world trade, world trade fleet has growth in terms of capacity of ships, volume of transported cargo and cargo types. Developments in the shipping industry have led to an increase of marine traffic. Similar results occur for the Istanbul Strait. On the other hand, dangerous transportation has resulted in different types of risks such as risk to human health, socio-economic assets, environmental risk and etc.In addition that, domestic traffic and the international marine traffic is increasing significantly in the Turkish Straits. When the Montreux Convention signed in 1936, an average of 17 ships passed from these straits daily. The number of vessels passing through the Istanbul Strait increased from approximately 117 to 139 daily between 2001 and 2010. From 2001 to 2010 vessel traffic had been increased by %19,3 and tanker traffic had been increased by %42. As a result, marine traffic risks are increasing each passing day. In this study, risks were analyzed related to marine traffic in the Istanbul Strait in the period 2001-2010. Systematic risk assessment was applied to the Istanbul Strait and the obtained results were evaluated and risk control options were described according to these results.