Doğrusal olmayan koentegrasyon testleri: Fiyat köpüğü olgusu üzerine bir uygulama

Abstract

İktisadi zaman serileri genellikle durağan olmama özelliğinin yanı sıra doğrusal olmayan formda meydana gelmektedir. Bu özellikleri sebebiyle serilere ilişkin durağanlaştırma işlemi gerçekleştirilerek, gerekli analizlerin yapılması analizlerin sapmasız ve etkin bir şekilde elde edilmesini sağlamaktadır. Durağan olmayan serilere ilişkin koentegrasyon analizi sonucunda durağan yapıda uzun dönem dengesini gösteren sonuçlar elde edilebilmektedir. Bu değişkenlerin ayrıca doğrusal olmayan özellikleri de göz önünde bulundurularak doğrusal olmayan koentegrasyon testlerin kullanılması, elde edilen sonuçların güvenilirliğini arttırmaktadır.Bu çalışmada Borsa İstanbul'da yer alan 24 endeks, sektörel bazda 1997-2019 dönemleri için aylık veriler ile incelenmiştir. Logaritmik formda kullanılan verilerin, uzun dönem denge ilişkisi, doğrusal olmayan KSS (2006) ve Hepsağ (2019) koentegrasyon testleri incelenmiştir.Çalışma sonucunda; incelenen endekslerde yanlızca `Menkul Kıymetler Y.O.` için koentegre ilişkiye rastlanılmış olup, diğer endekslerde fiyat köpüğü olgusuna rastlanılmıştır.Anahtar Kelimeler: Zaman serisi, Durağanlık, Birim Kök, Koentegrasyon, Fiyat Köpüğü, Finansal zaman serisi, Doğrusal olmama, KSS (2006), Hepsağ (2019)

Economic time series generally occur in nonlinear form as well as non-stationary. Because of these properties, the process of series being stationary is implemented. Performing the necessary analyzes ensures that analyzes are obtained in effective and without deflection. As a result of the cointegration analysis of non-stationary series, results showing the long-term equilibrium in stationary structure can be obtained. Considering the nonlinear properties of these variables, the use of nonlinear cointegration tests increases the reliability of the results.In this study, 24 indices in Borsa Istanbul were analyzed on a sectoral basis with monthly data for the period 1997-2019. The data in logarithmic form which has long-term equlibrium relationship were examined by nonlinear KSS (2006), Hepsağ (2019) cointegration test.In the result of study; cointegrated relationship was found on only `Menkul Kıymetler Y.O.` in the indices analyzed, and price bubbles phenomenon was found in the other indices.Keywords: Time series, Stationary, Unit root, Cointegration, Price Bubbles, Financial time series, Nonlinear, KSS (2006), Hepsağ (2019)