Osmanlı`dan Cumhuriyet`e çocukların korunması ve Çocuk Esirgeme Kurumu (1917-1981)

Abstract

Bütün toplumlar kültürlerinin taşıyıcısı, geleceklerinin teminatı olmaları bakımından en önemli varlıkları olarak gördükleri çocuklarının bakım, himaye ve eğitimlerine büyük özen göstermişlerdir. Osmanlı Devleti'nde de çocukların yaşam, sağlık ve her türlü haklarının korunması, en iyi şekilde eğitilerek geleceklerinin temin edilmesi için gerekli tedbirler alınmıştır. Başlangıçta aile ve yakın akraba çevresi ile sosyal yardım müesseselerine bırakılan bu hususlar zamanla devletin sorumluluğu altında düzenlenmiştir. Tanzimat'la birlikte oluşturulan çocuk koruma ve eğitim kurumları Meşrutiyet döneminde sayıca çoğaldığı gibi, hizmet alanları da çeşitlenmiştir.Savaşlarla geçen son dönem, Osmanlı Devleti'ni çözümü hiç de kolay olmayan bir çocuk meselesiyle karşı karşıya getirmiştir. Cephelerde şehit olan askerlerin, cephe gerisinde hayatlarını kaybeden sivillerin ve muhacirlerin ortada kalan binlerce yetimini açtığı kurumlarda himaye etme ve eğitme görevini ağırlıklı olarak Devlet üstlenmiştir. Diğer taraftan bu dönemde dernekler de çocuk koruma faaliyetlerine yardımcı olmuşlardır. Bu dernekler arasında özellikle Himaye-i Etfal Cemiyeti (Çocuk Esirgeme Kurumu) 1917'de başladığı çocuk himaye, bakım ve eğitim çalışmalarını, kapatıldığı 1981 yılına kadar büyük başarıyla devam ettiren eşsiz bir kuruluş olarak tarih içinde ayrıcalıklı bir yere sahip olmuştur. Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Çocukların Korunması ve Çocuk Esirgeme Kurumu (1917-1981) adını taşıyan bu tez çalışmasında, genel olarak tespit edilebilen bütün çocuk himaye çalışmaları ve kurumları ile birlikte özellikle Çocuk Esirgeme Kurumu'nun kuruluşu, amaç ve görevleri, teşkilatı, bütçesi, aldığı yardımlar, yurt dışındaki benzeri kurumlarla olan ilişkileri, faaliyetleri, bağlı kurum ve kuruluşları, kapatılma sebepleri ve süreci incelenmiştir.

All societies show great care about education, protection and health of children that are considered as the carriers of the culture and an insuarance for the future. Several mesaures were taken by Ottoman State in order to protect children's lives, health, every kind of rights and to offer them the best education fot their future. This subjects which at first had been under responsibility of family, relatives and social institutions later became the State's responsibility. Child protection and education organizations which were established with the Reformation term (Tanzimat) increased not only in number but also in diversity of service during the Constitutional term.(Meşrutiyet)The Late period of Ottoman State that witnessed many wars forced the State to face `child problem` that was rather hard to solve. The protection and education duties of the thousands of orphans whose fathers were soldiers - became martrys in front, civillians that lost their lives back of front and migrants were mostly taken over by Ottoman State. On the other hand, some associtations played role in child protection issue as well. Among these associations especially Child Protection Agency (Himaye-i Etfal Cemiyeti), that was founded in 1917 and performed its tasks which were protection and education of children until 1981 has an unique place in history. In this thesis named ` from Ottomans to the Republic Protection of Children and Child Protection Agency (1917-1981)` it was discussed the Child Protection Agency's establishment, tasks, budgets, supporters, connections and relationship with the other similar organizations take place abroad, process and reasons of being closed down, with all child protection projects and institutions that can be found in general.