Elektroensefalogramdaki yavaş potansiyel kaymalarının bilişsel potansiyeller üzerine etkileri

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, elektroansefalogramdaki (EEG) negatif ve pozitif yavaş potansiyel kaymaları sırasında elde edilen bilişsel potansiyellerin incelenmesi amaçlandı. Çalışmaya yaşlan 28 ile 35 arasında değişen 10 sağlıklı gönüllü (5 erkek ve 5 kadın) katıldı. Elektrik ve sesten izole, hafifçe aydınlatılmış bir odada; işitsel oddball paradigması kullanılarak uluslararası 10/20 sistemine göre Fz, Cz, Pz, P3 ve P4 bölgelerine yerleştirilen elektrotlar aracılığı ile olaya ilişkin potansiyeller (OİP) kaydedildi. Kullanılan oddball paradigmasında hedef uyaranların oranı %20 idi ve düzenli olarak her dört standart uyarandan sonra gelmekteydi. Uyaranlar arası süre (ISI) 2000 ms idi. Negatif ve pozitife kayma yapan EEG dilimlerindeki ortalama yanıtlarda N100, P200 ve P300 bileşenlerine ait latans ve genlik değerleri ölçüldü. Yavaş potansiyel kaymalarının bilişsel fonksiyonlara olan etkisini araştırmak üzere, elde edilen veriler yavaş potansiyel kayması (negatif / pozitif) ve kanal (Fz / Cz / Pz / P3 / P4) olmak üzere iki faktör ve bunların etkileşimini içeren yinelenmiş ölçümler için ANOVA testi ile değerlendirildi. Negatif yavaş potansiyel kaymalarında P300 genliğinin daha büyük olduğu tespit edildi (p<0.05). Bunun yanısıra, yavaş potansiyel kaymaları P200 ve P300 genliklerinin topografisi üzerine anlamlı etki gösteriyordu (yavaş potansiyel kayması X kanal, p<0.05). N100 genlik ve latansı ise yavaş potansiyel kaymaları ile değişiklik göstermezken, sadece kanal faktöründen etkileniyordu (p<0.05). Elde edilen bulgular, yavaş potansiyel kaymalarının P300 tipi bilişsel OİP yanıtlarının genliklerini anlamlı oranda etkileyerek uyanıklık düzeyini (arousal state) belirlediğini göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Bilişsel potansiyeller, Yavaş potansiyel kaymaları, DC potansiyeller, Olaya ilişkin potansiyeller, Oddball paradigması.

8. ABSTRACT The aim of this study was to investigate cognitive potentials during negative and positive slow potential shifts on the electroencephalogram (EEG). Ten healthy volunteers (5 men and 5 women) whose ages were between 28 and 35 years participated in this study. Event related potentials (ERP) were recorded with electrodes which were placed according to the international 10/20 system from Fz, Cz, Pz, P3, and P4 using the auditory oddball paradigm in an electrically shielded and sound-attenuating, dimly illuminated chamber. The ratio of target stimuli in oddball paradigm used were 20%, and were presented orderly after every four standard stimuli. Interstimulus interval (ISI) was 2000 ms. Amplitude and latency values of N100, P200, and P300 components on the averaged responses of EEG segments that exhibited negative and positive slow potential shifts were evaluated. For assessing the effect of slow potential shifts to the cognitive potentials, the values were submitted to analyses of variance (ANOVA) for repeated measures with two factors: slow potential shift (negative / positive) and channel (Fz / Cz / Pz / P3 / P4). The P300 amplitude was significantly larger during negative slow potential shifts (p<0.05). Furthermore, the slow potential shifts induced significant changes in the topographies of P200 and P300 amplitudes (slow potential shift X channel interaction: p<0.05). The N100 amplitude and latency were only affected by the channel factor (p<0.05), but not by slow potential shifts. The results show that the slow potential shifts determine the arousal level, which in turn has significant effects on the amplitudes of cognitive ERP responses of P300 type. Key Words: Cognitive potentials, Slow potential shifts, DC potentials, Event related potentials, Oddball paradigm. 62