Güneydoğu Anadolu bölgesi ekolojik koşullarında bazı kırmızı mercimek (Lens culinaris Medik.) çeşit ve hatlarının önemli tarımsal özellikleri yönünden genotipxçevre interaksiyonları ve stabilitelerinin belirlenmesi üzerine araştırmalar

Abstract

Bu çalışmada ülkemiz mercimek yetiştiriciliğinin en çok yapıldığı Güneydoğu Anadolu bölgesinin üç farklı lokasyonunda (Diyarbakır, Şanlıurfa ve Adıyaman) iki yıl süreyle (2011-12, 2012-13 yetiştirme sezonlarında) onbeş mercimek genotipinin bazı önemli tarımsal özellikleri ve bu özellikler açısından genotip x çevre interaksiyonları ile stabiliteleri incelenmiştir. Denemeler tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekrarlamalı kurulmuştur.Çalışmada incelenen özelliklerin varyans analiz sonuçlarına göre; çiçeklenme gün sayısı, fizyolojik olgunlaşma gün sayısı, bitki boyu, sap uzunluğu, bitkide bakla sayısı, bitkide tane sayısı, 1000 tane ağırlığı, biyolojik verim, tane verimi ve hasat indeksi özellikleri bakımından genotip x çevre interaksiyonları önemli bulunmuştur. Çıkış süresi, metrekarede bitki sayısı, ilk bakla yüksekliği ve bitkide ana dal sayısı özellikleri bakımından ise genotip x çevre interaksiyonları önemsiz bulunmuştur. İncelenen stabilite parametreleri birlikte değerlendirildiğinde; olgunlaşma gün sayısı, bin tane ağırlığı, biyolojik verim yönünden FLIP2005-10L ve FLIP2005-25L genotipleri, bitkide bakla sayısı, bitkide tane sayısı ve hasat indeksi yönünden FLIP2006-29L genotipi, bin tane ağırlığı, tane verimi yönünden FLIP2007-65L genotipi stabil bulunmuştur. Ayrıca çiçeklenme gün sayısı, olgunlaşma gün sayısı, biyolojik verim ve tane verimi yönünden FLIP2006-97L genotipi stabil olarak saptanmıştır.

Fifteen lentil genotypes were evaluated in three different locations (Diyarbakir, Sanliurfa and Adiyaman) of Southeastern Anatolia over two years (2011-12, 2012-13 growing in season) in complete blocks design with four replications on some important agronomic traits and their genotype x environment interactions and stability parameters. Genotype x environment interactions were significant for number of days to flowering, number of physiological maturation days, plant height, stem length, number of pods per plant, number seed per plant, 1000-grain weight, biological yield, grain yield and harvest index. However, genotype x environment interactions were no significant for days to emergence, number of plants per square meter, first pod height and number of branches per plant. Stability parameters were indicated that genotypes FLIP2005-10L and FLIP2005-25L were found stable for days to maturity, thousand grain weight and biological yield. genotype FLIP2006-29L was found more stable for number of pods per plant and seed per plant and harvest index. Genotype FLIP2006-97L was found more stable for days to flowering and maturity, biological yield and grain yield.