İlhanlı devletinin yönetici kesiminin dinî inançları ve islamiyet

Abstract

Doğudan yükselerek çok kısa bir süre içinde çok güçlü bir imparatorluk haline gelen, pek çok esere ve araştırmacıya göre Türk ırkına mensup olan Moğollar özellikle İran'da varlık gösteren İlhanlılar da pek çok din değiştirmiş, değiştirdikleri dinleriyle birlikte kültür ve sosyal hayatlarını da yeniden şekillendirmişlerdir. İlhanlı hükümdarları farklı toplumlarla ve kültürlerle temas etmeleri sonucu dinlerini de değiştirmiş ve halkın din seçimiyle birlikte hayat tarzlarında da değişmeler olmuştur. İlhanlı hükümdarı Cengiz Han'ın çocuklarının ve torunlarının bir kısmı İslamiyet'i, bazıları Hıristiyanlığı ve bazıları da Budizm'i seçmişlerdir.İlhanlı hükümdarları arasında geleneksel dinleri Göktanrı inancını benimsemiş olanlar yanında, Budist, Müslüman ve Hıristiyan olanlar da vardı. Buna paralel olarak İlhanlılarda, halkın çoğunluğu Müslüman, kısmen Hıristiyan ve varlıklarını yıkılan ve yasaklanan Budist mabetlerinde devam ettiren Budistler vardı. Argun Han, Budizm taraftarı bir hükümdardı. Ondan sonra İlhanlı tahtına oturan Geyhatu da Budizm'e meyilli olduğu halde Şamanist'ti. Abaka döneminde de birçok Budist mabet yapılmıştı. Fakat İlhanlı devletinde, Ahmed Teküdar ile başlayan İslamlaşma, Gazan Han ile bir daha değişmemek üzere devletin resmi dini haline gelmiştir. Böylece kuruluş döneminde belli başlı resmi bir din meselesi olmamış ise de, yükseliş döneminde devletin resmi dini İslamiyet olmuştur.Anahtar kelimeler: Moğollar, İlhanlılar, İslamiyet

The Mongols (Ilkhanids especially in Iran) that became a powerful empire very soon rising from East and belonged to the Turkish race according to the many works and researchers changed many religions, reshaped their culture and social life with the changed religions. Ilkhanid rulers changed their religion as a result of contact with different societies and cultures, and there were changes in their lifestyles with the choice of religion. Some of the children and the grandchildren of Genghis Khan chose Islam, some chose Christianity and some chose Buddhism.Among the Ilkhanid rulers, there were those who chose the traditional religions, Göktanrı belief. Besides, there were Buddhists, Muslims and Christians. Parallel to this, in Ilkhanids the majority of people were Muslims, some of them were Christians and some of them were Buddhists who continued their existence in the destroyed and prohibited temples. Argun Khan was a ruler who supported Buddhism. Then, although the next ruler Geyhatu had a tendency to Buddhism, he was Shamanist. Many Buddhist temples were made in the period of Abaka. But in Ilkhanid State, Islamization which started with Ahmed Teküdar and attended with Gazan Khan became the official religion of the state and didn?t change any more. So, although there wasn?t a definite official religion problem in the founding period, the official religion of the state became Islam in the rise period.Key Words: Mongols, Ilkhanıds, Islamıc