Ceratonia siliqua L. ve Olea europaea L.`nın zamana bağlı toprak solunumu ve karbon mineralizasyonları

Abstract

Çukurova Üniversitesi Kampüsü'nde doğal olarak yetişen Olea europaea L. (Zeytin) ve Ceratonia siliqua L. (Keçiboynuzu) ağaçlarından 3 dönem (Kasım 2013, Şubat ve Mayıs 2014) toprak, yaprak ve ölüörtüleri alınarak karbon, azot ve fosfor içerikleri, toprakların amonyum ve nitrat miktarları belirlenmiştir. Ayrıca toprakların karbon mineralizasyonları laboratuvarda 28°C'de 30 gün, arazide toprak solunumları da 1 yıl boyunca her ay soda lime ile saptanmıştır. Ağaçların taçları altındaki toprak sıcaklıkları, atmosferik nem ve CO 2 konsantrasyonları ölçülmüştür. Toprakların karbon ve fosfor içerikleri her 3 aylık dönem genelde zeytinde keçiboynuzuna göre daha yüksek iken azot içerikleri birbirlerine yakın bulunmuştur. Yaprak karbon içerikleri her iki bitkide mevsime bağlı azalırken azot içerikleri genelde artmıştır. Karbon miktarları arasındaki fark anlamsız iken azot miktarları arasındaki fark anlamlıdır (P < 0,05). Her bitkinin karbon mineralizasyonları her dönem birbirine benzer olup aralarındaki fark anlamsızdır. Ancak zeytin topraklarındaki mineralleşme oranı keçiboynuzundan daha düşük olup aralarındaki fark anlamsızdır (P > 0,05).Toprak solunumları her iki bitkide kış aylarında düşük iken yaz aylarında artmış olup hem toprak ve yüzey sıcaklıkları, hem de CO2 konsantrasyonlarıyla önemli ve pozitif bir korelasyon (P = 0,000), atmosfer nemi ile ise önemsiz ve negatif bir korelasyon belirlenmiştir. Bu ve benzeri çalışmalar özellikle küresel ısınmayı tetiklediği öne sürülen CO2 emisyonları konusunda daha doğru bilgiler vererek uzun soluklu öngörüler yapılmasına ve ekosistem modelleri oluşturulmasına imkan verebilecektir.

Soils, leaves and litters of Olea europaea L. (Olive) and Ceratonia siliqua L. (Carob tree) trees growing naturally in Cukurova University Campus were taken and carbon, nitrogen and phosphorus contents of these samples and ammonium and nitrate contents of soils were determined for 3 periods (November 2013, February and May 2014). Also, in vitro carbon mineralizations were measured for 30 days at 28°C while in situ soil respirations were determined by soda lime in every month for a year. Soil temperatures, atmospheric moistures and CO 2 concentrations were measured under canopies of trees. Carbon and phosphorus contents of soils were generally higher in olive than carob tree for every 3 month periods while their nitrogen contents were close with each other. In both plants, leaves of carbon contents were decreased seasonally but nitrogen contents were increased and there were significant differences between nitrogen contents (P < 0.05) while no significant differences were found in carbon contents. Carbon mineralizations of both plants were similar in every period but there were found no significant differences. But mineralization rate were lower in olive soils than carob tree and no significant differences were found between them (P > 0.05). Soil respirations in both plants were lower in winter but increased in summer and correlated with soil and surface temperatures and CO 2 concentrations positively and significantly (P = 0.000), but negative and nonsignificant correlations were found between atmospheric moisture and these parameters. This and this kind of studies giving more accurate informations about CO2 emissions that trigger will grant long term predictions and provide to create ecosystem models.