Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi yoğun bakım ünitelerinde nozokomiyal enfeksiyonların irdelenmesi ve enfeksiyon risk faktörlerinin belirlenmesi

Abstract

iÖZETGAZ ANTEP ÜN VERS TES TIP FAKÜLTES HASTANES YOĞUN BAKIMÜN TELER NDE NOZOKOM YAL ENFEKS YONLARIN RDELENMES VEENFEKS YON R SK FAKTÖRLER N N BEL RLENMESDr. Özgür DAĞLIUzmanlık Tezi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik BakteriyolojiAnabilim DalıTez Danışmanı: Doç. Dr. Mustafa NAMIDURUMayıs 2006, 64 sayfaBu çalışmada, Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi yoğun bakımünitelerinde hastane enfeksiyonu sıklığı, enfeksiyon etkenleri, etkenlerin antibiyotikdirenç paternleri ve enfeksiyon gelişimi için risk faktörlerinin saptanmasıamaçlanmıştır.15 Kasım 2004-15 Mayıs 2005 tarihleri arasında dahili ve cerrahi yoğunbakım ünitelerinde 48 saatten uzun süre kalan hastalar prospektif olarak izlendi.Hastane enfeksiyonu tanısı `Centers for Disease Control and Prevention' (CDC)kriterlerine göre konulup etken mikroorganizmanın izole edildiği 63 hastaçalışmaya alındı. Kontrol grubu olarak hastane enfeksiyonu gelişmeyen 56 olgurastgele alındı. Olgu grubu ve kontrol grubunun; ortalama yaşları, yoğun bakımdatoplam kalış süreleri, APACHE II skorları, mortalite oranları, entübasyon,trakeostomi, ventilasyon desteği, santral venöz, periferik venöz kateter, ürinerkateter, nazogastrik sonda, enteral ve parenteral beslenme günleri ve öncedenantibiyotik kullanım öyküleri saptandı.Gruplardaki hastaların özellikleri SPSS 13.0 paket programı ve bağımsız ikigrup t-testi analizi ile % 95 güven aralığında karşılaştırılarak p<0.05 olandeğişkenler anlamlı kabul edildi. Tek değişkenli analizde p<0.1 olan değişkenlereileriye doğru adım adım lojistik regresyon modeli kullanılarak çok değişkenli analizyapıldı ve bağımsız değişkenler saptandı.iiGaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi yoğun bakım ünitelerindeki hastalardabu dönemdeki hastane enfeksiyon hızı %49.7 olarak saptandı. Dahili yoğun bakımve cerrahi yoğun bakımlardaki hastane enfeksiyon hızları ise sırasıyla %46.2 ve%53.3 olarak tespit edildi. Yaş (p=0.009), yatış süresi (p=0.002) ve APACHE IIskorunun (p=0.001) enfeksiyon gelişimi açısından anlamlı ve bağımsız riskfaktörleri olduğu saptandı. Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi dahili ve cerrahiyoğun bakım ünitesinde yatan hastalardan hastane enfeksiyonu gelişenhastalarda mortalite %46 iken kontrol grubunda bu oran %19.6 olarak belirlendi(p=0.003).Dahili ve cerrahi yoğun bakım ünitelerinde enfeksiyon gelişimi için diğerrisk faktörleri olarak mekanik ventilasyon (p=0.005), trakeostomi (p=0.001), santralvenöz kateter (p=0.002) ve total parenteral nütrisyon (p=0.002) varlığı belirlendi.Periferik venöz, üriner kateter ve nazogastrik sonda kullanımı açısından hasta vekontrol grubu arasında farklılık saptanmadı. Enfeksiyonların sistemlere göredağılımı incelendiğinde üriner sistem enfeksiyonu (%27.6), ventilatör ilişkilipnömoni (%23.8) ve kan dolaşımı enfeksiyonu (%21.9) en sık görülenenfeksiyonlardı. Yoğun bakımlarda en sık izole edilen ilk üç mikroorganizmasırasıyla Pseudomonas aeruginosa (%19.1), Acinetobacter spp. (%15.7) veS.aureus (%14.3) idi.S. aureus enfeksiyonlarının mortalitesinin diğer etkenlerle gelişenenfeksiyonlara göre daha yüksek olduğu belirlendi. S. aureus'un metisilin direnci%77.2 olarak saptandı. Hastanemizde geçmiş yıllarda yapılan çalışmalarlakarşılaştırıldığında Pseudomonas spp. ve Acinetobacter spp.'insulbaktam/sefoperazon haricinde tüm antibiyotiklere direnç oranlarının arttığıbelirlendi. Enfeksiyon gelişiminde risk faktörleri üzerine çalışmaların her hastanedeyapılması ve hangi faktörlerin ön planda olduğunun farkına varılması, etkenler veantibiyotik duyarlılık paternlerini araştıran çalışmalarla birlikte daha uygun,merkezlere özgü enfeksiyon kontrol önlemlerinin alınmasını sağlayacaktır. Tümbunlar enfeksiyon kontrol komitesinin kurulması ve işlerlik kazanması ilemümkündür.Anahtar Kelimeler: Yoğun bakım enfeksiyonu, Risk faktörleri, Antibiyotikduyarlılığı.

iiiABSTRACTEVALUATION OF NOSOCOMIAL INFECTIONS AND DETERMINATION OFRISK FACTORS IN INTENSIVE CARE UNITS OF GAZ ANTEPUNIVERSITY, FACULTY OF MEDICINEDr. Ozgur DAGLIResidency Thesis, Department of Infectious Disease and ClinicalBacteriologySupervisor: Assoc. Prof. Dr. Mustafa NAMIDURUMay 2006, 64 pagesIn this study the aim is to determine the frequency of hospital infections,infectious agents, antibiotic resistance patterns and risk factors for development ofinfection in intensive care units of Gaziantep University Faculty of Medicine.Between 15th November 2004 and 15th May 2006 patients who stayedover 48 hours in internal and surgical intensive care units were followedprospectively. The diagnosis of hospital infection was made according to thecriteria of the `Centers for Disease Control and Prevention? (CDC) and 63 patientswere included in the study in whom infectious agents were isolated. As a controlgroup 56 random patients who did not develope hospital infection were selected.Case and control group were studied as far as avarage age, intensive care unitstay, APACHE II score, mortality rate, central and periferic line, urinary catheter,nasogastric tube, enteral and parenteral feeding days and previous antibioticusage were concerned.For the statistical analysis, SPSS 13.0 package programme was used andgroups were compared with two group t test analysis in a 95% confidence interval.The variables with a p value less than 0.05 were accepted as significant. Inivunivariate analysis variables with a p value less than 0.1 were analised by forwardstepwise logistic regression and independent variables were determined.The rate of nosocomial infection in Gaziantep University Faculty of Medicinein this period was 49.7%. The rate of infection in internal and surgical intensivecare units were 46.2% and 53.3% respectively. Age (p=0.009), hospital stay(p=0.002) and APACHE II score (p=0.001) were determined as significant andindependent risk factors for development of infection. In the internal and surgicalcare units, mortality in patients who developed nosocomial infection was 46%whereas in control group mortality was 19.6% (p=0.003).In the internal and surgical intensive care units other risk factors determinedfor development of infection were the presence of mechanic ventilation,tracheostomy, presence of central catheter and total parenteral nutrition. Therewas no statistically significant difference between patient and control group for theusage of periferic venous, urinary catheter and nasogastric tube. Urinary systeminfection (27.6%), ventilator related pneumonia (23.8%) and blood stream infection(21.9%) were most frequently seen infections in intensive care unit patients. Mostfrequently isolated microorganisms were Pseudomonas aeruginosa (19.7%),Acinetobacter spp. (15.7%), and Staphylococcus aureus (14.3%).Mortality rate of S. aureus infections were higher than infections with othermicroorganisms. Methicilline resistance of S. aureus was 77.2%. In our hospitalcompared to studies made in previous years, resistance rates of Pseudomonasspp. and Acinetobacter spp. increased to all antibiotics except forsulbactam/sefaperazon. Studies about risk facors for the development of infectionsin every single hospital together with studies of infectious agents and resistancepatterns will provide proper hospital specific infection control measures. All theseare possible with establishment of infection control comitte.Key Words: Intensive care unit infection, Risk factors, Antibioticsusceptibility.