Ebeveynler arası çatışma, akran ve medya etkileri ile ergenlerdeki şiddet davranışı arasındaki ilişkiler: Şiddete yönelik tutumların aracı rolü

Abstract

Bu araştırma, sosyal bilişsel kuramlar çerçevesinde, ebeveynler arası çatışma, akran ve medya etkileri ile ergenlerdeki şiddet davranışı arasındaki doğrudan ilişkileri ve şiddete yönelik tutumların aracı rolünü incelemektedir. Araştırmanın örneklemini Adana'da 1 özel 11 devlet ilköğretim okulunun 7. ve 8. sınıfında öğrenim gören 964'ü kız 1156'sı erkek olmak üzere toplam 2120 öğrenci oluşturmuştur. Katılımcıların yaş ranjı 12 ile 17 arasında olup, yaş ortalaması 13.67'dir. Araştırmada öğrencilere, ?Şiddete Yönelik Tutum Ölçeği? ?Saldırganlık Ölçeği?, ?Algılanan Çok Boyutlu Şiddet Kaynakları Ölçeği? ve ?Çocukların Algıladıkları Ebeveynler Arası Çatışma Ölçeği? uygulanmıştır. Yapısal eşitlik modeli sonuçları, ebeveynler arası çatışma dışındaki değişkenlerin modele anlamlı katkısının olduğunu göstermektedir. Medya ve akran etkileri ile fiziksel şiddet arasındaki ilişkilerde şiddete yönelik tutumların kısmi aracılık rolü, medya ve akran etkileri ile sözel şiddet arasındaki ilişkilerde ise, şiddete yönelik tutumların tümüyle aracılık rolüne sahip olduğu saptanmıştır. Araştırmada, kız ve erkeklerde görülen şiddet türlerinin farklılık göstermesi nedeniyle, model cinsiyete göre de ayrı ayrı sınanmıştır. Her iki grup için yapısal eşitlik modelinde ebeveynler arası çatışmanın modele katkısının olmadığı görülüp modelden çıkartılmıştır. Her iki grupta da medya ve akran etkileri ile sözel şiddet arasında şiddete yönelik tutumların tümüyle aracılık rolüne sahip olduğu görülmektedir. Modellerdeki temel farklılık ise, erkek grubu için medya ve akran etkileri ile fiziksel şiddet arasında şiddete yönelik tutumların kısmi aracılık rolü olmasına karşın, kız grubunda şiddete yönelik tutumların aracılık rolüne rastlanamamıştır. Araştırma bulguları, sosyal bilişsel şiddet modeli kapsamında tartışılmıştır.

This research was to investigate interparental conflict, peer and media effects and its relationship with psychical and verbal violence and the mediator role of attitudes toward violence in terms of social cognitive theories. For the sampling group of this study, 2120 students, 964 girls and 1156 boys (Mage = 13.67, range = 12 to 17) were chosen from 7th and 8th grades of one private and eleven public elementary schools in Adana. Children?s Perception of Interparental Conflict Scale, Attitudes toward Violence Scale, Aggression Questionnaire and Perceived Multidimensional Violence Sources Inventory were administered to the students during the class period. The results of structural equation model revealed that variables except interparental conflict have made positive effect on this model. It was found that attitudes toward violence have partial mediator role in the relation between media-peer effects and physical violence while they have entire mediator role in the relation between media-peer effects and verbal violence. As the violence types among girls and boys have varied in the research, the model was tested separately according to the gender of students. Interparental conflict was removed from the model since it didn?t have any contribution on structural equation model for both groups. In both groups it was seen that attitudes toward violence have an entire mediator role in the relation between media-peer effects and verbal violence. The main difference between models is that while in the group of boys, attitudes toward violence have partial mediator role in the relation between physical violence and media-peer effects, in the group of girls the attitudes toward violence have no mediator role. The research findings were discussed in social cognitive model context.