Örtüaltı sebze tarımı yapılan işletmelerin oyun teorisi yaklaşımı ile planlanması: Mersin ili örneği

Abstract

Tarım işletmeleri faaliyetlerini risk ve belirsizlik koşullarında sürdürmektedir. Bu çalışmanın amacı; Mersin ilinde örtüaltı sebze tarımının yoğun olarak gerçekleştirildiği Erdemli, Akdeniz ve Tarsus ilçelerinde yer alan işletmelerin ekonomik yapılarını ve yıllık faaliyet sonuçlarını ortaya koymak, elde edilen girdi-çıktı katsayıları ile risk faktörünü de dikkate alarak `Oyun Teorisi` yaklaşımı ile planlanmasıdır.Çalışmanın ana materyalini Mersin ilinde anket yoluyla 163 adet örtüaltı sebze tarımı yapan işletmeden toplanan birincil veriler oluşturmuştur. Elde edilen veriler 2013-2014 üretim dönemini kapsamaktadır.İncelenen işletmelerde arazi büyüklüğü ilçelere göre farklılık göstermekte olup, ortalama 14,47 da olarak belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre üreticilerin %22,70'i risk alan ve %77,30'u riskten kaçınan bir yapıya sahiptir. Her bir ilçede ve işletmeler genelinde Oyun Teorisi yaklaşımına göre uygulanan üretim planları sonucunda mevcut duruma göre üretim deseni değişmiş ve işletmeler genelinde risk alan üreticiler için %15,55, riskten kaçınan üreticiler için %8,46 oranında brüt kar artışı elde edilmiştir. Üreticilerin, üretim kararlarında etkili olan ürün fiyatlarına ilişkin zaman serileri kullanılarak örtüaltında yetiştirilen her bir ürün için de en uygun satış zamanı aylar itibariyle belirlenmiştir.

Agricultural enterprises are operating their agricultural activities under risk and uncertainty. The objectives of this study were to not only explore economic structures and annual performances of enterprises which cultivate vegetable in greenhouse in Erdemli, Akdeniz, and Tarsus districts of Mersin Province using obtained input-output coefficients but also planning enterprises through Game Theory approach take into consideration both their risk attitudes, and risk factors in production.The main material of this study composed of survey data obtained from 163 greenhouse vegetable producers in Mersin Province, and data covered 2013-2014 production periods.Average farm land is determined 14.47 da, however land size changes for each districts. According to results 22.70% of producers are determined risk takers, and 77.30% are risk averse. Production pattern is changed in each districts and Mersin Province with using Game Theory approach. Also, gross profit increased both producers which are risk taker, and risk averse 15.55%, 8.46%, respectively. Best marketing time of vegetables determined as months using times series of prices which are important for production decision.