Çaldıran Savaşı ve Anadolu Alevileri üzerindeki etkileri

Abstract

Osmanlı Devleti ile Safevi Devleti arasında, 23 Ağustos 1514'te Çaldıran Ovasında gerçekleşen Çaldıran Savaşı Osmanlı Devletinin kesin zaferiyle sonuçlanmıştır. Yavuz Sultan Selim Şah İsmail'e karşı açtığı bu savaşta ordu gerisini de düşünmek zorunda idi. Bunun için savaşa başlamadan önce Şah İsmail'e yakınlığı bilinenler ile ordu savaştayken ayaklanmalar çıkarıp Şah İsmail'e destek olabilecekler kayıt altına alınıp, durumlarına göre hapis, sürgün ve idam cezalarına çarptırılmıştır.Alevi kesimlerce ?Sufi Kıran Çaldıran? namıyla anılan bu savaş, öncesi ve sonrasıyla tam bir alevi kıyımıdır. Dolayısıyla Yavuz Sultan Selim sevilmeyen bir padişahtır. Ancak Alevilere göre sadece Yavuz Sultan Selim döneminde değil, Osmanlı Devleti, her döneminde Alevileri ?öteki? olarak görmüştür.Bu tez çalışmamızda, Çaldıran Savaşının, günümüz eserleri ile Aleviler açısından nasıl değerlendirildiğini, dönemin kaynaklarını kullanarak da savaşı, sebepleri ve sonuçları araştırılmıştır.Anahtar Kelimeler: Alevi, Kızılbaş, Şii, Osmanlı, Safevi, Çaldıran.

The Caldıran War, which happened between Ottoman Empire and Safavid Empire in Caldıran Plain on August 23rd 1514, resulted in the ultimate victory of Ottoman Empire.In this war against Shah Ismail, Yavuz Sultan Selim had to think about the ones beyond the army. For this purpose, before starting the war, he tied down the ones who were known for their proximity of Shah Ismail and the ones who could prompt a revolt and support Shah Ismail during the war. Then, according to their status, he jailed, exiled or executed them.This war, which is called ?Sufi Kiran Çaldıran` by the Alevis, was exactly a slaughter of the Alevis before and after the war. Therefore, Yavuz Sultan Selim is a disliked padishah. However, according to Alevis, ottoman Empire saw Alievis as ?others? not only in the era of Yavuz Sultan Selim but also in every era.In this study, Alevis? evaluation of Caldıran War in terms of current resources has been researched and the war, its causes and consequences have been analyzed according to the mentioned era?s resources.Key words: Alevi, redhead, shi?ite, Ottoman, Sahavid, Caldıran