Mecâlisü`n? Nefâyis`in iki nüshasının karşılaştırılması

Abstract

Mecâlisü'n? Nefâyis'in İki Nüshasının KarşılaştırılmasıHanife GEZERErciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler EnstitüsüYüksek Lisans TeziDanışman Prof. Dr. Vahit TÜRKÖZET?Yazma kültürünü? bilmek ve nüshaların karşılaştırmalı çalışmalarının yapılması, eserlerin yazıldıkları dönemler hakkında bilgi vermesi ve istinsah edildikleri lehçeler ya da diller ile müellif hattı nüshanın yazıldığı lehçeler ya da diller arasındaki ilişkiyi ortaya koymaları açısından önem arz etmektedir.Bu çalışmanın konusu 1441-1501yılları arasında yaşamış, millî bir şuurla Türk dilini savunmuş ve kullanmış Türk edebiyatının en büyük şahsiyetlerinden biri olan Ali Şir Nevâî'nin Mecâlisü'n ? Nefâyis adlı eserinin müstensihi ve istinsah tarihi belli olmayan Batı Türkçesine aktarılmış bir nüshası (Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi Bölümü 1675 numaralı yazma) çeviri yazı işaretleriyle aktarılmış ve Çağatay nüshasıyla (Çağatay nüshası için 2001 yılında Kemal Eraslan tarafından TDK yayını olarak çıkarılan yayın dikkate alınmıştır.) içerik, söz varlığı, fonetik ve morfolojik açıdan karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak da bu çalışmayla Türk edebiyatında önemli bir yere sahip olan bu eserin nüshaları üzerinden Çağatay Türkçesi ve Eski Oğuz Türkçesi arasındaki ilişkiler benzerlik ve farklılıkları açısından ortaya koyulmuştur.Bu bağlamda tezin amaçları şöyle sıralanabilir:a- Akademik çalışmalara ilk adım sayılabilecek bu yüksek lisans tezi ile bir Yeni Türk Dili araştırmacısının sahip olması gereken özellikleri kazanmak ve bundan sonra bu sahada yapılacak çalışmalara bir temel oluşturmak,b- Genelde, bütün Türk dünyasında eserleri istinsah edilip çoğaltılmış ve eserlerine nazireler yazılmış Nevâî'nin Türk dili için geçmişten günümüze önemine yeniden vurgu yapmak ve özelde söz konusu nüshaların karşılaştırması üzerinden Çağatay ve Eski Oğuz lehçesi arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amaçlanmıştır.Bu amaçlara ulaşmak için öncelikle Batı Türkçesine aktarılmış nüsha çeviri yazı işaretleriyle aktarılmış, eserin yazıldığı dönemin sosyo-kültürel şartlarını ve Çağatay Türkçesi ile Eski OğuzTürkçesi arasındaki ilişkileri ortaya koyan kaynaklar taranmıştır. Bu kaynaklardan yola çıkılarak iki nüshanın söz varlığı, fonetik ve morfolojik açıdan karşılaştırılmıştır.Anahtar Kelimeler: Ali Şir Nevâî, Mecâlisü'n ? Nefâyis, Batı Türkçesi, Çağatay Türkçesi

Comparison of Two Copies?s Mecâlisü?n ? NefâyisHanife GEZERErciyes University Insitute Of Social Sciences ?Department: Turkish Language and Literature Subfield: New Turkic LanguageSupervisor: Prof. Dr. Vahit TÜRKABSTRACTWorking on manuscripts and their copies is important because of they give us information about their printed period. And they also give us information about relations between these dialects.This thesis?s subject is comparison of two copies Mecâlisü?n ? Nefâyis who is written by Ali Şir Nevâî. These two copies will compare with respect to phonetic, morphology and vocabulary. Finally, with this study it will prove that relations between these dialects. In this regard we can count these aims of our thesis:a- to obtain qualifications of a turcology researcher and then provide a basis to Works inthis field.b- to lay emphasis on importance od Ali Şir Nevâî from past to present and to showrelations between Chagatay and Old Oghuz dialects.For accomplish these goals firstly we translated this copy which is written with West Turkic by transcription alphabet. And then we searched through the sources are interested in both of these copies and their socio-cultural conditions. Based on these sources we compared these dialects with respect to phonetic, morphology and vocabulary.Keywords: Ali Şir Nevâî, Mecâlisü?n ? Nefâyis, West Turkish, Chagatay Turkish