Gelişmekte olan ülkelerde dolaysız yabancı sermaye yatırımlarının ekonomik etkileri: Türkiye örneği

Abstract

Dolaysız yabancı sermaye yatırımları küreselleşen dünya ekonomisinde ülkeler için çok büyük bir önem taşımaktadır. Dünya ekonomisindeki ülkelerin gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler olarak sınıflandırıldığı dikkate alındığında bu yatırımlar sermaye birikimi açısından büyük bir eksikliği olan gelişmekte olan ülkeler için daha büyük bir öneme sahiptir. Nitekim bu yatırımlar gelişmekte olan ülkelerin kalkınmasında teknoloji ve sermaye gereksinimlerini karşılamaktadır. Belirtilen önem nedeniyle dolaysız yabancı sermaye yatırımlarını belirleyen faktörlerin ve bu yatırımların etkilerinin belirlenmesi ülke ekonomileri için önemlidir. Ancak literatürde dolaysız yabancı sermaye yatırımlarının ülke ekonomilerine olumsuz etkilerde bulunduğuna ilişkin görüşler de mevcuttur. Diğer yandan dolaysız yabancı sermaye hareketlerinin genellikle Asya ülkelerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Bu tezde dolaysız yabancı sermaye yatırımlarının belirleyicileri ve etkileri teorik literatürden yararlanılarak ele alınmış, dünyada ve Türkiye'de dolaysız yabancı sermaye hareketlerinin gelişimi gösterilmiş ve son olarak da Türkiye ekonomisinde dolaysız yabancı sermaye yatırımlarını etkileyen faktörleri belirlemeye ve bu yatırımların ekonomideki etkilerine yönelik bir uygulama yapılmıştır. Uygulama sonuçlarına göre dolaysız yabancı sermaye yatırımlarının büyük ölçüde dışa açıklık, ekonomik ve siyasal istikrar ile ilişkili olduğu, gayrisafi yurtiçi hasıla ile de zayıf ilişkili olduğu ortaya çıkmıştır. Tezin diğer bir sonucu da dolaysız yabancı sermaye hareketlerinin hem ulusal hem de küresel krizlerden önemli ölçüde etkilendiğidir.Anahtar Kelimeler: Dolaysız Yabancı Sermaye Yatırımları, Türkiye Ekonomisi, Dünya Ekonomisi, Korelasyon Analizi

Foreign direct investment (FDI) is very important for countries in globalizing World. When taking into account the classification of countries that is developing and developed, FDI has a substantial role for countries which have less capital accumulation. So FDI provides capital and technological requirements of developing countries. Therefore, it is important that signicative factors of and effects of FDI are determined. But there is an argument about that FDI has negative effects on country economies in the literature. On the other hand it has taken attention that FDI has intensified in the Asian countries. Hence in this thesis the effects and determinants of FDI have been discussed by using theoretical literature, the progress of FDI movements in the World and Turkey have commented, finally it has been empirically analyzed to specify the determinant factors of FDI and the effects of these investments on the economy for Turkey.According to the empirical results, FDI is related to openness, political and economical stability to a large extent but it is weakly related to gross domestic product (GDP). Another conclusion of the thesis is that FDI movements are considerably effected by both national and global crisis.Key words: Foreign Direct Investment, Turkish Economy, World Economy, Correlation Analysis