İvan Bilibin illüstrasyonlarında Slav mitolojisi ve Art Nouveau

Abstract

Gotik?in yerel unsurlarla ve mitolojik simgelerle kurduğu bağ, Art Nouveau?nun süslemeye verdiği önemle bütünleşir. İvan Bilibin?in yapıtlarında, Slav mitolojisinin mistik ve gerçeküstü yönü, tekinsiz hikâyeleri Gotik?i çağrıştırırken; folklorik unsurlar, sanatçının Art Nouveau?ya özgü süslemelere Rus stili bir yaklaşım getirmesine olanak tanır.Bu çalışmada, daha ziyade Batı Avrupa ve Amerika?da etkili olan ancak oluşum sürecinde Uzak Doğu sanatının stilize doğa betimlemeleri ve net çizgilerinden ilham aldığını gözlemlediğimiz melez Art Nouveau?nun, Rus sanatındaki uygulamalarını Bilibin resimleri üzerinden incelemek, Bilibin eserlerinin mitolojik temalarını Art Nouveau ve Gotik?le ilişkilendirmemize somut deliller bulabilmek amaçlanmıştır. Böylelikle Batıya özgü kabul edilen akımların ?Rus stili? çeşitlemeleri üzerinden, Rus modernizminde yerel unsurların kullanımının, hangi stil birlikteliklerine ve yeniliklere imkân tanıdığı tartışmaya açılacaktır. Üç bölümden oluşan çalışmamızın ?Antik Çağdan Modernizme Sanatsal İfade Biçimlerinin Dönüşümü? adlı ilk bölümünde, ritüellerden modern edebiyata evrilen anlatılardan yola çıkarak, metne eşlik eden görsel unsurlar olarak illüstrasyon sanatı üzerinde durulmuş ve illüstrasyona altın çağını yaşatan Art Nouveau?ya yer verilmiştir. Bilibin?in Rus halk masalları için hazırladığı illüstrasyonları Panofsky metoduyla incelediğimiz ve Slav mitolojisi motiflerini ele aldığımız ?İvan Yakovleviç Bilibin? adlı ikinci bölümde, sanatçının Rus ?Mir iskusstva/Sanat Dünyası? hareketine katkılarından söz edilmiştir. ?Modernizmde Geleneksel Biçimlerin Rolü? başlıklı son bölümde ise Art Nouveau?nun Rus tarzı uygulamalarını aydınlatmak üzere, stilin geleneksel kökenleri, Bilibin illüstrasyonları ile paralel olarak irdelenmiş ve mitoloji, Gotik ve Art Nouveau?da kadın problemi üzerinde durulmuştur.Akademik çalışmalar arasında mitoloji ve bu alanın diğer disiplinlerle bağıntısı üzerine pek çok metin bulunduğu halde, Slav mitolojisi bakir bir alan olarak kalmıştır. Bunda, Rus diline hâkim araştırmacıların farklı alanlara yönelmesinin ve karşılaştırmalı mitoloji araştırmacılarının Rusça orijinal kaynakları anlama ve çözümlemede yaşadığı problemlerin etkili olduğunu görüyoruz. Rus dilini, inanışını, halk hikâyelerini, operalarını etkileyen Slav mitolojisini, bu anlamda çalışmaya değer buluyoruz. Anahtar Sözcükler: İvan Bilibin, Slav Mitolojisi, Art Nouveau, İllüstrasyon, Rus Modernizmi

Connection of Gothic between local elements and mythological symbols integrate with importance given to decoration by Art Nouveau. In Ivan Bilibin's works, while mystical and surrealistic aspects and uncanny stories of Slavic mythology remind of Gothic, folkloric elements enable the artist to bring a Russian style approach to Art Nouveau ornaments.In this study, it is aimed to examine practices of hybrid Art Nouveau (which is rather effective in Wester Europe and America but was inspired by clear lines and stylized nature depiction of Far Eastern art in the process of formation) in Russian art through Bilibin's works and to find concrete evidences for association between mythologycal themes of Bilibin's works, Art Nouveau and Gothic. It will be discussed that through `Russian style` variations of Western art movements, which combinations of artistic styles and innovations enable the usage of local elements in Russian modernism. In the first chapter of our study called ?Transformations of Artistic Expressions from Antiquity to Modernism? emphasized on the art of illustration as a visual element that accompanies the text and was given place to Art Nouveau that preserves the Golden Age of Illustration, on the basis of narratives evaluating from rituals to modern literature. In the second chapter called ?Ivan Yakovlevich Bilibin?, in which we examined Bilibin?s illustrations to Russian folk tales by Panofsky?s method and discussed motifs of Slavic mythology, it was mentioned that the artist?s conributions to Rusian movement ?Mir iskusstva / World of Art?. In the last chapter called ?The Role of Traditional Forms in Modernism?, to illuminate Russian style practices of Art Nouveau, traditional origins of the style were examined in paralel with Bilibin?s illustrations and was focused on the woman question in mythology, Gothic and Art Nouveau.There are many studies in academic sphere on mythology and its relation between the other disciplines, however, Slavic mythology has been an untouched area. This situaition is affected by orientation of Russian speaking researchers to different areas and problems of comparative mythology researchers in understanding and analyzing Russian original sources. In this sense, it is worth to study Slavic mythology that influencing Russian language, belief, folk tales and operas.Keywords: Ivan Bilibin, Slavic Mythology, Art Nouveau, Illustration, Russian Modernism.