14 Temmuz 1959 Kerkük Katliamı ve katliamın Türk kamuoyundaki yansımaları

Abstract

Türkiye'nin güney sınırlarına yakın bölge olan Türkmeneli bölgesi, Musul Meselesi ile birlikte daima istikrarsızlık ve karışıklığın dünya üzerindeki merkezlerinden birisi olmuştur. Sıkıntılı bölge Kuzey Irak'ta yaşayan Türkmenler ve Kürtler 1959 yılına kadar aralarında her hangi bir problem olmadan hayatlarını devam ettirmişlerdir. Ancak iki toplum arasındaki bu kardeşliğe 14 Temmuz 1959'da bir yıl önce gerçekleşen ihtilalin kutlamaları sırasında Kerkük'te yaşanan olaylar gölge düşürmüştür. Günümüzde de pürüzlü bir şekilde devam eden, Kuzey Irak'taki Türkmen-Kürt kardeşliğinin bozulmasına sebep olan bu olayı ele almak istedik. Başbakan General Abdülkerim Kasım'ın göreve gelmesi ile Irak'ta Sovyetler Birliği destekli komünistler güçlenmiştir. Bu komünistler 14 Temmuz 1959 tarihinde Kerkük'te Cumhuriyetin birinci yıl dönümü kutlamalarında Ulusal Cephe'nin yoğun çalışmaları vasıtası ile daha önceden hazırlanmış bir plan çerçevesinde Türkmenlere üç gün üç gece katliam yapmışlardır. Bu katliamda Türkmenlerin lider şahsiyetleri olan Ata Hayrullah, Kasım Neftçi ve İhsan Hayrullah gibi kişiler şehit edilmiştir. Türkmenlerin yoğun olarak yaşadığı Kerkük'te bu üzücü olaylar meydana gelirken Türkiye nasıl bit tutum sergilemiştir? Katliam haberleri Türkiye'de yasaklanmış mıdır? Türk basını 14 Temmuz Kerkük olayları hakkında nasıl haberler yapmıştır? Buna karşın Irak hükümeti olaylar karşısında ne tepki vermiş ve ne gibi önlemler almıştır? General Kasım olayları daha önceden biliyor muydu? Katliamın bilançosu ne olmuş ve sorumluları kimlerdir? Bu soruların cevabını da Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet, Son Posta, Tercüman, Ulus, Vatan, Yeni İstanbul, Yeni Sabah gazeteleri ve konu üzerinde yapılmış çalışmalarla beraber olaylara şahit olanların ifadeleri ile objektif bir şekilde ele alınacaktır.Anahtar Kelimeler: Kerkük Katliamı, 14 Temmuz 1959, Türkmenler, General Kasım

Turkmeneli Region, where is near to Turkish Southern borders, has been the one of the centres with always Musul issue instability and unrest on the world. Turkmens and Kurds, who lives in unrested region of Northern Iraq, had been living without any problem each other until 1959. However, broken out events in Kirkuk overshadowed fellowship of the between two community on 14 July 1959, when became reality during revolution celebration a year ago, We want to deal with this event, which caused fell out Turkmen Kurds fellowship, in where uneasily ongoing nowadays in Northern Iraq.Commınists, who supported by Soviet Union, got strong through powering Prime Minister General Abdülkerim Kasım. These Communists did massacre to Turkmens three days three nights via National Block's (Ulusal Cephe) intensive effort and in an framework already prepared plot in 14 July 1959 where in Kirkuk during the first anniversary celebration of the Republic. Such a leader of Turkmens, Ata Hayrullah, Kasım Neftçi and İhsan Hayrullah were martyried in this massacre.How was attitude of Turkey, while taking place this grieving events in Kirkuk, where intensive lives of Turkmens? Did ban massacre news in Turkey? How Turkish press made news about 14 July 1959 Kirkuk events? After all, what Iraqi Government did react and took precautions against these events? Did General Kasım know already these events? What was the death and casuality number and who were responsible of this massacre? The answers of the questions will be dealt with neutrally in Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet, Son Posta, Tercüman, Ulus, Vatan, Yeni İstanbul, Yeni Sabah Press and on the studies subject with togather expressions of the events witnesses.Key words: Kirkuk Massacre, 14 July 1959, Turkmens, General Kasım