Kordon kanında glukoz-6-fosfat dehidrogenaz varyantlarının araştırılması ve kinetik özelliklerinin incelenmesi

Abstract

-112- OZET G6PD enzimi pentoz fosfat yolunun ilk ve düzenleyici enzimi olup bütün organizmalarda ve dokularda bulunması nedeniyle `Housekeeping` enzim olarak tanımlanmıştır. G6FD enzimi, eritrositlerde MDPH üreten tek kaynak olan pentoz fosfat yolunun başlangıç enzimi olarak ayrı bir öneme sahiptir. Zira eritrositlerin oksidan ajanlara karsı korunması için gerekli glutatyonun indirgenmiş halde kalması EADPH'a bağlıdır. Buna karşılık, enzimin eksikliği dünyada en yaygın genetik bozukluk olup kendisini hemolitik krizlerle göstermekte; yeni doğanda ise hiperbillrübinemiye neden olmaktadır. Bu nedenle çalışmamızda, enzim eksikliğinin yoğun olduğu Çukurova'da, kordon kanı G6PD enziminin özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Adana Dogumevinden sağlanan 41 kordon kanında eritrosit G6PD aktivitesi tayin edilmiştir. 25°C*de yapılan analizlerde değerler ort±SD olarak, kızlarda 8,95±2.31 ü/g Kb (n=23), erkek bebeklerde 7,71±2,79 ü/g Hb <n=18) bulunmuştur. Total ortalama ise 8,41±2,58 ü/g Hb (n=41) dir. Sonuçlar Lyon hipotezine uygun bulunmuş, kız ve erkek bebekler arsında istatistiksel yönden anlamlı bir fark tesbit edilmemiştir. Ancak sonuçların yetişkin eritrosit G6PD aktivitesinden yüksek olduğu gözlenmiştir. Enzimatik aktivite tayini sırasında bir olgunun aktivitesi -0- bulunmuştur. Daha sonra yapılan selüloz asetat elektroforez çalışmalarında ise enzimler aynı mobiliteyi göstermişler, buna karşılık aktivitesi -0- olan olguda enzim izlenememistir.-113- Daha sonra bu bebeklerden 10 tanesinin kordon kanlarından G6PD enziminin kısmi saflaştırılması yapılmış, enzimolojik ve elektroforetik analizler uygulanmıştır. Kısmi saflaştırma için anyon değiştirici DEAE selülozdan yararlanılmış, kolona bağlanan enzim KC1 gradient! ile elüe edilmiştir. Enzimlerin raafcsumum elüsyon piki genelde 0,200 K KC1 konsantrasyonu altında olup, normal enzim için verilen 0,227 H KC1 değerinden oldukça düşüktür. Buna karşılık enzim bir bebekte 0,325 H KC1 derisiminde izole edilebilmiştir. Saf lag t in lan enzimlerde dana sonra kinetik çalışmalar yapılmış, bunun için Kbqsp.Ki&uadp ve analog kullanımlarından yararlanılmıştır. Bebeklerde KmasF- 41,2 ± 21,5 uK, Khnadp 12,4±5,8 uH dür. Kmasp değerleri yetişkinden düşük, Sjonaor değerleri ise yüksektir. Analog kullanımlarında DeG6P iki olgu tarafından yüksek oranda kullanılmıştır. (% 12,3, % 32,0), GalöP ise bir olgu tarafından hiç kullanılmamış, iki olguda ise yüksek oranda yararlanılmıştır. <% 22,0, % 32,0). Enzimlerin IAD kullanım % leri WHO* nun normal değerlerinin üstündedir, iki olguda % 12,2 ve % 17,5 oranına ulaşmıştır. dMDP ise bir olguda SÂDP'den çok dana yüksek aranda <% 309,0) kullanılmıştır. İsı aktivite ilişkisi için yararlanılan çalışmalar, enzimlerin ısıya dayanıklı olduğunu göstermiştir. Ancak bir olgu 47°C de bekletildiğinde 90.* da aktivitesini tamamen kaybetmiştir. Optimum pH çalışmalarında ise enzimlerin bir bölümü yayvan eğri <en yüksek aktivite pH 8,0 de), oluştururlarken, bir kısmı biîazik, bir bölümü de sigmoidal pH eğrisi göstermişlerdir. Çalışmalar sonunda incelenen 10 olgudan 5 tanesinin normal enzimolojik özellikler taşıdığı, 1 olgunun heterozigot, 4 olgunun ise varyant özellikleri taşıdığı saptanmıştır. Bu son olgulardan 3'ü başlangıçta enzimatik aktivite vermis fakat kinetik özellikleri ve analog kullanımları ile farklılık göstermişlerdir. bir olgu ise tüm özellikleriyle normal enzimden farklıdır. Başlangıç aktivitesi -0- olan bu olgunun; analog kullanımlarının çok yükseldiği <DeG6P % 32,0, GalöP-114- % 32,0, HAD % 12.2 ve dJTADP % 309,0), 47~C de 20. dakikada aktivi tenin % 36 ya düştüğü ve pH 6.0 de en yüksek aktivi tenin elde edildiği bifazik grafik gösterdiği saptanmıştır. Sonuçlar kordon kanından G6PD enziminin enzimolojik özelliklerinin incelenebileceğini ortaya koymuştur.