Fen bilimleri öğretmenlerinin program inançlarının öğretim uygulamaları süreçlerine etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, fen bilimleri öğretmenlerinin, program inançlarını belirlemek ve bu inançların öğretmenlerin öğretim uygulamaları sürecindeki davranışlarına yansımalarını incelemektir. Çalışmada, hem nicel hem de nitel araştırma yöntemlerini içeren karma araştırma yöntemlerinden, açıklayıcı karma yöntem tasarımı kullanılmıştır. Çalışmanın nicel boyutunda betimsel tarama modeli, nitel boyutunda ise durum çalışmasından yararlanılmıştır. Çalışmanın nicel kısmı 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Antalya İli merkez ilçelerde bulunan ortaöğretim kurumlarında görev yapan 200 fen bilimleri öğretmeni, nitel kısmı ise araştırmanın nicel kısmına katılmış 10 gönüllü fen bilimleri öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nicel verileri `Program Yönelimleri Envanteri` kullanarak toplanmış ve frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, bağımsız gruplar için t testi, tek yönlü varyans analizi (One-Way Anova) teknikleriyle, SPSS 17.00 istatistik programı kullanılarak analiz edilmiştir. Nitel veriler ise, yapılandırılmış gözlem ve yarı-yapılandırılmış görüşme formları yardımıyla toplanmış; gözlem formlarından elde edilen veriler betimsel analiz, görüşme formlarından elde edilen veriler ise içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; fen bilimleri öğretmenlerinin bir eğitim programında bilişsel süreçler ve hümanistik faktörlerin bulunmasına yönelik inançlarının en yüksek, sosyal yeniden yapılandırmacı faktörün bulunmasına yönelik inançlarının ise en düşük düzeyde olduğu, ancak öğretmenlerin diğer inanç faktörlerini de reddetmedikleri belirlenmiştir. Cinsiyet ve eğitim düzeyi değişkenleri açısından, fen bilimleri öğretmenlerinin inanç düzeyleri arasında, istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı; ancak kıdem değişkeninin, öğretmenlerin bir eğitim programında akademik ve bilişsel süreçler faktörünün yer alması gerektiğine olan inanç düzeylerini farklılaştırdığı çalışmada ortaya çıkan bir diğer sonuçtur. Yine araştırmada, fen bilimleri öğretmenlerinin program inançlarının, öğretmenlerin öğretim uygulamaları süreçlerini; öğretmenlerin kendilerinden, öğrencilerden ve çevreden kaynaklanan birtakım faktörler nedeniyle önemli oranda etkilemediği sonucuna ulaşılmıştır.

The aim of this study is to determine the science teachers' curriculum beliefs and examine the reflection of these beliefs on the behaviors of teachers' in their teaching practice. Explanatory mixed method design, which involves quantitative and qualitative research methods, is used in this study. In the qualitative dimension of the study, a descriptive survey model and in the qualitative dimension, case study is used. The quantitative sample of the research consists of 200 science teachers teaching in secondary schools in Antalya city center in 2014-2015 educational year and the qualitative sample of the research consists of 10 volunteer science teachers that have participated quantitative part of the research. Quantitative data of the study is obtained by `Curriculum Orientation Inventory` and analysed via SPSS 17.0 software program for computing frequency, percentage, arithmetic average, standard deviation, independent samples t-test, one-way variation analysis (Anova). Qualitative data of the study is obtained structured observation and semi-structured interwiev forms. Observation data is analysed with descriptive analyse technique and interwiev data is analysed with content analyse technique. As a result of this research, science teachers believe in the highest level that cognitive process and humanistic factors should be found in a curriculum and in the lowest level that social-reconstructionist factor should be found in a curriculum; but teachers do not reject other currıculum beliefs factors. In addition to this, in terms of sex gender and education levels variables, no statistically significant difference between science teachers' curriculum beliefs levels is found; but in terms of professional seniority variable, significant difference between science teachers' beliefs levels of academic and cognitive process factors. Additionally, the results of the research show that, science teachers' curriculum beliefs do not significantly affect their teaching practices due to the some factors originating from teachers themselves, students and environment.