Lüzûmî Ahmed Efendi Dîvânı (İnceleme-transkripsiyonlu metin-dizin)

Abstract

Asıl adı Ahmed olan Lüzûmî, XIX.yüzyılda yaşamış bir Dîvân şairidir. Memuriyet hayatı doğup büyüdüğü Diyarbakır'da başlamış sonrasında Siirt'te devam etmiş nihayetinde memleketine dönerek muhasebe memuru olarak memuriyete devam etmiştir. Bu vazifede iken 6 Mayıs 1893 tarihinde vefat etmiştir. Arapça ve Farsçaya aşina olduğu Dîvânında bulunan Farsça şiirlerinden ve Türkçe şiirlerinin dilinden anlaşılmaktadır. Yusuf u Zeliha adlı Farsça bir mesnevisi ile üzerinde çalıştığımız Dîvânı bilinen iki eseridir. Söz konusu Dîvânın da bilinen tek nüshası İstanbul Millet Kütüphanesi 34 Ae Manzum 384 arşiv numarasında kayıtlıdır. Çoğunlukla gazellerden oluşan Lüzûmî Dîvânı'nda gazellerde Sebk-i Hindî akımının kasidelerde ise Nefî'nin etkileri görülür. Bu çalışma, Lüzûmî Dîvânı'nın transkripsiyonlu metnini ve incelemesini içermektedir. Tez, giriş ve üç ana bölüm ile dizinden oluşmaktadır.Anahtar Kelimeler: Lüzûmî Ahmet, Diyarbakır, XIX. Yüzyıl, Dîvân şiiri, Dîvân

Lüzûmî, whose real name was Ahmed, was a Dîvân poet lived in XIXth century. His official life started in Diyarbakır where he was born and grown up and continued in Siirt and finally by returning his hometown he continued his official life as an accountant. While working as an accountant he died on 6th May 1893. It is understood from the language of his Persian and Turkish poems in his Dîvân that he was familiar with Farsi and Arabic languages. His Farsi masnavi named Yusuf Zeliha and his Dîvân, on which we studied are his two Works known. The only known copy of aforesaid Dîvân is in İstanbul Millet Library registered with an arcihive number of 34 Ae Manzum 384 which is consist of mostly ghazels. This study includes the transcribed text of Lüzûmî Dîvân and its examination. The thesis consists of introduction, three main parts and index.Keywords: Lüzûmî Ahmet, Diyarbakır, XIX. Century, Dîvân poems, Dîvân.