Anadolu Selçuklu Dönemi (Geometrik yıldız, hayat ağacı nar ve rumi) motiflerinin heykel sanatı bağlamında yorumlanması

Abstract

Tarih, insanlığın tüm bir yaşam ve kültür sürecidir. Bu sürecin ivmeleri, çoğunlukla tarihi çağlar olarak kavranır. İnsan bütün bu tarihi çağları yaşayan, koruyan, taşıyan yorumlayan varlıktır. Kültür sürecinin oluşumu da insanoğlunun eseridir. Bu düşüncelerin doğrultusunda araştırmanın konusu, Anadolu Selçuklu dönemi (geometrik, yıldız, hayat ağacı, nar ve rumi) motiflerinin heykel sanatı bağlamında yorumlanması olarak seçilmiştir. Seçilen bu konunun alanını, Anadolu Selçuklu sanatının karakter yapısını oluşturan ve bu alanda yenilikler ortaya koyan taş sanatı oluşturmaktadır. Tez Araştırmasında amaçlanan, tarihin dokusunda sahip olduğumuz güzelliklerin yeni biçimler üzerinde yeniden oluşturularak tekrar yaşatılması ve temsili aracılığı ile asıl olana arzu duyulmasıdır. Temsilin oluşturduğu arzu sonucunda, asıl olanın varlığı pekiştirilmektedir. Aslına duyulan arzu sonucunda bir nevi günümüzde tekrar yaşatılmasıdır. Anadolu Selçuklu sanatındaki tarihi sembolleri seçmemizin nedenlerinden birisi, sosyal yaşamımızda yer eden tarihi mekânların sanatsal ifade biçimimizi etkilemesidir.Bu amaç doğrultusunda, Anadolu Selçuklu Devletinin oluşumu ve tarihi süreç boyunca oluşan tarihi olaylar araştırılmıştır. Tezin birinci bölümünde Orta Asya göçlerinden başlanarak önemli tarihi olaylara ve Anadolu Selçuklu Devletinin bitiş dönemi olan 1308 yıllarına kadar yer verilmiştir. Anadolu Selçuklu Sanatının karakteristik yapısı geniş bir şekilde araştırılarak değerlendirilmiştir. Nar, hayat ağacı, rumi ve geometrik sembollerin bilinen oluşum aşamalarından başlanılarak, kültürel içeriklerine ikinci bölümde yer verilmiştir. Çağdaş sanatların gelenek algısı, günümüze uzantısı, günümüzle bağlantısı ve örnek sanatçıların eserleri ile söylemlerine yer verilmiştir. Son bölümde, yapılan araştırma ve incelemeler sonucunda özel tasarımlar ile heykel çalışmaları uygulanmıştır.Anahtar Kelimeler: Heykel Sanatı, Anadolu Selçuklu Sanatı, Sembolizm, Çağdaş Sanat, Nar, Hayat Ağacı, Rumi, Geometrik Motifler

Art has taken on the responsibility of the role of intermediary between the past, the present and the future of the development of mankind. Humans live, protect and carry over all these historical ages. By looking at the art forms of the past, art has ensured the development of more recent works. In this manner, the subject of this research is to interpret Anatolian Seljuq motifs (star, tree of life, nar, rumi) in sculpture. The formation of the structure of the Anatolian Seljuk art and innovations in the art of stone are examined. The aim is to re-create our historical beauties and to represent them. In this manner, the desire created by the representations strengthen the original. Consequently, originals are kept alive as a result of this desire. To this end, establishment of the Anatolian Seljuk State and the historical events are analyzed. One of the reasons for choosing the historical symbols in Anatolian Seljuk art is due to the fact that the historical locations in our social lives affect the forms of our artistic expression.Consequently, the establishment of the Anatolian Seljuk State along with historical events throughout history have been examined in this study. In the first section of the thesis we reviewed historically significant events that occurred during the time period between the beginning of the Central Asian migrations and the end of the Seljuk Empire (1308). The exhaustive characteristic structure of Anatolian Seljuk art is investigated. In the second section the stages of the formation of nar, tree of life, rumi and geometrical symbols and their known cultural contents have been examined. Present extensions of the tradition perception in contemporary art with modern day artists? works are given. In the last section, sculptures with special designs are applied as a result of the research.Key Words: Sculpture, Art of the Anatolian Seljuks, Pomegranate, Tree of Life,Rumi, Geometric Motifs.